مقاله 33- راه‌کارها و موانـع افزایش شفافیت در بازار سرمایه ایران

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده1

مقدمه. 2

مروری بر مطالعات خارجی انجام شده3

وضع کارآیی بازار سرمایه در ایران. 6

بورس بازی در بازار6

تجزیه و تحلیل شفاف سازی بازار سرمایة ایران. 8

اطلاعات بازار سرمایه از کجا می آید؟9

موانع و راهکارهای عدم شفافیت بازار سرمایة ایران. 10

بحث.. 15

نقش بازارهای مالی در توسعه اقتصادی کشـور18

شفّـاف‌سازی بازار سرمایه و توسعه اقتصادی کشـور19

نتیجه گیری.. 20

پیشنهادها21

منابع مورد استفاده22

راه‌کارها و موانـع افزایش شفافیت در بازار سرمایه ایران

چکیده

یکی از مهمترین کارکردهای بازار سرمایه در کنار سایر بازارهای مالی ، تنظیم جریان منابع مالی متناسب با میزان فعالیت‌های اقتصادی است. یکپارچه و رقابتی کردن بازارها ، به طوری که اطلاعات در زمینه قیمت ، حجم معاملات و ... در آن واحـد در اختیار همگان قرار داده شـود باعث خواهـد شـد تا دریچه‌ای بزرگ به سمت بازار سرمایه گشوده شـود و در نتیجه موجب ارتقاء وسعت دیـد سرمایه گذارها در جهت پاسخگویـی سریع به تحولات بازار و در نهایت ، کنترل آن می‌گردد. در این مطالعه ، با جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای ، موانع عدم شفّافیت بازار سرمایه ایران، با یک تفکّـر سیستمی مورد بررسی قرار گرفته‌انـد. نتایج بدست آمده نشان داده انـد که وجود و دخالت دستگاه‌های مهم دولتی و یا به عبارتی تصمیم‌گیرندگان کلان ، بر رونـد مبادلات بازار سرمایه در قالب ائتلاف ، نقش به سزایـی را در عدم شفافیت این بازار بازی می‌کنـد. همچنین در این مطالعه ، معاملات صـوری ، ارائـه اطلاعات نادرست از سوی شرکت‌ها ، ندادن اطلاعات از سوی شرکت‌ها و انتشار اخبار کذب به ترتیب عوامل مهم دیگری بوده‌انـد که بر این ناکارایـی (عدم شفافیت) می‌افزاینـد.در نهایت در راستای گذر از چنین موانعی جهت هر چه کاراتر نمودن بازار سرمایه ایران ، راه‌کارهایی اساسی و اجرایی ارائـه گردیده است.

واژه‌های کلیدی :بازار سرمایه ‌، شفافیت بازار، کارایی بازار، اطلاعات ، ایران

مقدمه

بازار سرمایه به مثابة بخشی از بازار مالی، نقش مهمی را در اقتصاد بازار، بازی می کند. از طریق چنین بازارهایی است که پس اندازها در بخش های مختلف اقتصاد ملی، برای سرمایه گذاری درصنعت، به شرکت ها منتقل می شوند. به علاوه، بازارهای مالی چشم انداز آتی بنگاه های اقتصادی را ارائه می کنند. منافع باقوة تجهیز چنین بازارهایی، بسیار زیاد است و البته، چنین کاری با چالش های بسیار همراه است.توسعة مالی در بسیاری از اقتصادهای بازار در حال رشد،باعث گردیده تا کسری های بودجه کاهش یافته وتورم آرام گیرد. در نهایت، این بازار می تواند به رفاه عمومی و تقویت ترازنامة خانوارها ‏، کمک شایان توجهی نماید.در ایران نیز، بخش مالی اهمیت خود را یافته؛ به گونه ای که سهم بانکداری، بیمه و خدمات مالی در تولید ناخالص ملی در حال رشد است و شاید نزدیک به یک میلیون نفر، در حوزة خدمات مالی مشغول به کاراند.

رسیدن به رشد و توسعة اقتصادی مطلوب، بدون تجهیز منابع مالی بلندمدت، امری غیرممکن است. در این راستا، توجه به جایگاه و نقش کلیدی بازار سرمایه، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. بازار سرمایه که همان بازار عرضه و تقاضای منابع مالی است، زمانی می تواند نقش حیاتی خود را به خوبی ایفا نماید که فرایند عرضه و تقاضای منابع مالی آن از تخصیص بهینه برخوردار باشد.پیش شرط اصلی تخصیص بهینة منابع در بازار سرمایه، وجود کارایی در عملکرد آن است . تفاوت بازارهای مؤثر و کارآمد سرمایه با بازارهای ناکارآمد، ناشی از پدیدة اطلاعات و میزان دسترسی به آن است. هر چه اطلاعات های مرتبط با بازار سرمایه (به صورت جامع، منسجم و تاثیر گذار بر فعالیت بازار)، بیشتر باشد ،تاثیرگذاری بازار سرمایه بر رشد و توسعة اقتصادی نیز بیشتر خواهد شد.

در سال 1956 در حوزة مالی، تعریفی در خصوص کارآیی بازار مطرح شد. در این تعریف، کارایی بازار سرمایه به حالتی اطلاق می شود که قیمت اوراق بهادار در هر لحظه، انعکاس کاملی از همة اطلاعات در دسترس باشد.بر این اساس در هر بازار کارآ، تمامی اطلاعات باید به سرعت و فوریت و با کمترین هزینه، در اختیار همگان قرار گیرد. از دیدگاه جونز، بازار کارآ، بازاری است که در آن، اطلاعات موجود بلافاصله بر قیمت اوراق بهادار تاثیر می گذارد.مفهوم بازار کارآ بر این فرض استوار است که سرمایه گذاران در تصمیمات خرید و فروش خود، تمامی اطلاعات مربوط را در قیمت سهام، لحاظ خواهند کرد.بنابراین قیمت فعلی سهام، شامل تمامی اطلاعات شناخته شده اعم از اطلاعات گذشته (مانند سود مربوط به سال یا فصل گذشته) و اطلاعات فعلی است. اطلاعات فعلی می تواند شامل اطلاعاتی باشد که اعلام شده ولی هنوز اعمال نشده است مانند، خبر تجزیة سهام . در چنین بازاری، قیمت اوراق بهادار به ارزش ذاتی آن نزدیک می شود. به عبارت دیگر ویژگی مهم بازار کارآ این است که قیمت تعیین شده در بازار، شاخص مناسبی برای ارزش واقعی اوراق بهادار باشد.در چنین بازاری قیمت اوراق بهادار، منعکس کنندة تمام اطلاعات موجود در بازار است.

جهت شفاف سازی این بازار، باید زمینه ای برای رشد افرادی فراهم شود که پختگی لازم را جهت سنجش تاثیر اطلاعات بر قیمت اوراق بهادار، داشته باشند. در این صورت آنها می توانند آثار اطلاعات خاص و جهت تاثیر آنها بر قیمت ها را درک کنند و اثر مجموعة اطلاعات و تغییرات آنها را بر قیمت اوراق بهادار، حدس بزنند. بازاری که به سمت آن حرکت می کنیم بازاری خواهد بود که در معرض جریان دو طرفة اطلاعات قرار خواهد داشت. به عبارت دیگر، بازاری خواهد بود که در هر مقطعی از زمان، عده ای در آن خریدار و عده ای فروشنده اند.در بازاری که شفافیت لازم را داراست، معاملات با تقلید صورت نخواهد گرفت.

شرایط برای ارائة گستردة اطلاعات و رشد تحلیل گر، باید به گونه ای فراهم شود که استقلال رای و ارزیابی، برای کارشناسان بازار فراهم شود. افراد متخصصی باید در بازار وجود داشته باشند، بازار را در همة ابعاد کمی و کیفی گسترش داده و آن را بر پایة تحلیل مبتنی سازند. بر این اساس، این مقاله سعی دارد تا موانع ناکارآیی و به عبارتی عدم شفافیت اطلاعاتی بازار سرمایه را در ایران، مورد بررسی قرار داده و در نهایت به ارائة راهکارهایی بپردازد.

مروری بر مطالعات خارجی انجام شده

شفافیت بازار سرمایه، به میزان اطلاعات مربوط به شرایط بازار و معاملات، در یک مبنای زمانی خاص، اطلاق می شود که این شفافیت، اغلب به دو دسته تقسیم می شود.

1) شفافیت قبل از معامله که به اعلان و نشر قیمت ها یا دیگر عملگرها و شاخص های مرتبط با معامله، بر می گردد.

2) شفافیت بعد از معامله که مربوط به افشای داده ها و اطلاعات معاملات انجام شده، می باشد.

بازارهایی که مقدار کمی از اطلاعات را افشا می کنند، غیر شفاف تلقی می شوند.

مدل ارائه شده توسط پاگانو و روئل (1996)، نشان می دهد که شفافیت بازار باید هزینه های پرداختی معامله گران غیر رسمی را نسبت به کارگزاران رسمی، کاهش دهد. به علاوه، نیک، نیوبرگر و ویس واناتان(1999)، مدلی را توسعه دادند که در آن تاکید می شود با شفاف سازی بازار سرمایه، می توان سهم رسیک موجودی سهام را بهبود و هزینه های به کارگیری موجودی را کاهش داد. در همین راستا، فلود، هایس من، کودجیک و ماهایو(1999)، شواهدی تجربی را نشان دادند که شفاف سازی قبل از معامله، تفاضل های بین قیمت پیشنهادی و درخواستی را کاهش می دهد.

بسیاری از تحلیل گران تئوریکی، پیش بینی می کنند که بازارهای با شفافیت پایین، ممکن است نقدینگی را افزایش دهند. به طور خاص، بلوم فیلد و اٌهارا، عنوان می کنند که یک بازار غیر شفاف، ممکن است انگیزه هایی را برای بازار سازان فراهم نماید که تفاضل های بین قیمت پیشنهادی و درخواستی را تا حد ممکن کاهش دهند. زیرا جریان سفارش که به وسیلة نزدیک شدن قیمت های پیشنهادی و درخواستی به هم، بالا می رود؛ اطلاعات باارزشی در مورد ساختار و اساس بازار را در بر می گیرد. با این حال، این محققان در سال 2000، شواهدی تجربی که به طور کلی دلیلی بر ادعای فوق باشد ارائه نمودند.

شواهد تجربی در مورد بازارهای دارایی های واقعی، ناقص و ناکافی است . این امر تا حدی به خاطر این است که تغییرات ساختاری در شفاف سازی بازارهای دارایی های واقعی، نادر است. جمیل (1996)، بازار سهام لندن را بعد از انجام دو تغییر در زمینة شفاف سازی بعد از معامله، مورد بررسی قرار می دهد و در نهایت، هیچگونه تغییری را در نقدینگی مشاهده نمی کند. تا قبل از 1988، معامله گران بازار بورس لندن، مجبور بودند که هرچه سریع تر ، معامله های کلان خود را گزارش دهند.از سال 1991 تا 1992، آنها مجبور به افشای معاملات خود در 90 دقیقه شدند. این در حالی است که در طول سال های 1989 تا 2000، آنها مجبور به افشای معاملات خود در 24 ساعت بودند. مدهاوان، پورتر و ویور(2004)، به بررسی نقدینگی بازار تورنتو در طول سال 1990 (زمانی که این بازار،شروع به انشار کتاب سفارشس محدود نموده بود)، پرداختند و مستندات آنها، هزینه های اجرایی و نوسان بیشتری را در قیمت ها، بعد ازانجام شفاف ساسزی قبل از معامله، نشان دادند. بوهمر، سعر و یو(2004)، تاثیر شروع افشا سازی (اعلان) اطلاعات را در ژانویة 2002 بر روی بازار سهام نیویورک، مورد بررسی قرار دادند. آنها نشان دادند که معامله گران سفارش محدود، قادرند که از اطلاعات، برای پالایش و بهبود استراتژی هایشان استفاده نمایند. برعکس یافته های مدهاوان، پورتر و ویور، آنها نشان دادند که نقدینگی، به عنوان معیاری برای هزینة معاملات و کارآیی اطلاعاتی قیمت ها، بهبود یافته است. نتایج تجربی بدست آمده از این مطالعات، ممکن است منعکس کنندة این پیام باشد که آنها تغییرات را در شفافیت بازارهایی از سهام که در حال حاضر کاملاً شفاف هستند، مورد مطالعه قرار داده اند.

مطالعات انجام شده در زمینة مفهوم کارآیی بازار، چنین عنوان می کنند که این مفهوم، برای اولین بار در اوایل قرن بیستم(1900)، در رسالة دکتری ریاضی شخصی به نام بچلیر، مطرح شد. وی در اولین پاراگراف خود چنین عنوان می کند که حوادث گذشته،حال و حتی رخدادهای بی اهمیت آینده، در قیمت بازار، منعکس شده اند. اما اغلب رابطة آشکاری برای تغییر قیمت ها، وجود ندارد . در طول 30 سال گذشته، فرضیة بازار کارآ در صدها مطالعه، به وسیلة نویسندگانی چون فاما و فرنچ(1996)، مک کویین، پینگار و تورلی(1996)، ماکیئل(1995)، براون و گوتزمن(1995)، آیکن بری، لاکونیشوک و ورمائلن(1995)،التون،گروبر، دس، و لاوکا (1993)، گوتزمن و ایبوتسون(1994)، جگادیش و تیت من(1993)، چوپرا، لاکونیشوک و لیتر (1992)،سپی(1992)، لی، اشلیفر و تالر(1991)، برنارد و توماس(1990،1989)، هریس(1989)، ایپولیتو(1989)، بال و کوتاری(1989)، دبونت و تالر(1989،1987،1985)، هنریکسون(1984)، فوستر، اولسن و شولین(1984)، گروس من و استیگ لیتز(1980)، چارست(1978)، بلک و شواز(1974)، مور(1964) و الکساندر(1991)، مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، اکثر مطالعاتی که در جهت کاهش ناکارآیی بازار انجام شده بودند، بعداً به کمک تجزیه و تحلیل های منطقی و جامع تر، تشرح گردیدند.

وضع کارآیی بازار سرمایه در ایران

نگاهی گذرا به سه دهة قابل تفکیک در فعالیت بورس اوراق بهادار تهران که رکن اصلی بازار سرمایة کشور محسوب می شود؛ نشان دهندة آن است که کارآیی در فعالیت این بورس، از کمترین جایگاه برخوردار بوده است.بررسی بحث کارآیی بازار سرمایة، مربوط به دوران حیات مجدد بورس اوراق بهادار تهران است که با آغاز اولین دورة برنامة پنج سالة توسعة اقتصادی،اجتماعی و سیاسی کشور، همزمان شده است.

کلیة تحقیقات انجام شده در مورد وضعیت کارآیی بازار سرمایه، از فقدان سطح ضعیف کارآیی در بورس اوراق بهادار تهران، خبر می دهند. به عبارت دیگر، بورس اوراق بهادار تهران، حتی از سطح ضعیف کارآیی که حداقل میزان کارآیی تعریف شده در بازار سرمایه می باشد نیز، برخوردار نیست.مهم ترین پیامد چنین وضعیتی، عدم تخصیص بهینة منابع مالی کشور به بخش های سودآور اقتصادی برای رشد و توسعة کشور است. تخصیص غیر بهینة منابع مالی کشور، سبب اتلاف منابع مالی شده که نتایج زیانباری را برای اقتصاد کشور در بر خواهد داشت.

با توجه به آماری که در پی می آید نقش بورس اوراق بهادار تهران در مقایسه با سایر بورس های معتبر و مطرح، آشکار می گردد: در کشور آلمان، 58 درصد از سرمایه گذاری ها از طریق فروش سهام و اوراق بهادار، در بورس تامین می شود. این رقم در انگلیس برابر38 درصد، در مالزی 27 درصد، در کرة جنوبی 19 درصد و در ایران، تنها 5/0 درصد از سرمایه گذاری ها از طریق فروش سهام و اوراق مشارکت، صورت می گیرد.

بورس بازی در بازار

سرمایه گذاران را در بازار سهام، می توان به دو گروه بزرگ تقسیم کرد. دستة اول، سرمایه گذارانی هستند که بعد از بررسی دقیق توانایی های مالی شرکت ها، بر اساس اطلاعاتی قابل اعتماد در خصوص فاکتورهای اساسی، مثل دارایی ها و عملکرد شرکت، سرمایه گذاری می کنند. این نوع سرمایه گذاری را بورس بازی منطقی و عقلایی می نامند که در مجموع، برای رشد اقتصادی کشور، مفید است. در ادبیات مالی، این دسته از معامله گران را در بازار سهام، سرمایه گذاران و این فعالیت را سرمایه گذاری می نامند. دستة دوم، کسانی هستند که درصدد کسب سود سریع، آسان و بدون زحمت هستند و به واسطة این شیوة رفتار، بعضی مواقع سود می برند و بعضی وقت ها هم متحمل زیان می شوند. این دسته، که ساموئلسون، نام آنها را ناظرین روز به روز و ساعت به ساعت بازار می نامد، می فروشند و می خرند و یا بالعکس. در این فرایند خرید و فروش، که باعث حرکت بازار می شود، هیچگونه مطالعه یا تحلیلی در خصوص سهام شرکتی که آن را خرید و فروش می کنند، انجام نمی شود.حداکثر کاری که این افراد انجام می دهند بررسی و مطالعة روند تغییر قیمت ها و تمایل بازار می باشد. بعضی مواقع نیز، پایه و اساس تصمیم گیری آنها جهت خرید و فروش سهام، شایعات فراگیر بازار می باشد.فعالیت این دسته، در مقایسه با سرمایه گذاری، بورس بازی کورکورانه نامیده می شود.

واقعیت بازار سهام مدرن، این است که میزان بورس بازی کورکورانه بیشتر از بورس بازی منطقی است و این نوع بورس بازی در بازار، مسلط است. بعضی مواقع در معاملات پیچیده تر، قضاوت بورس بازانه تحت تاثیر شانس، که نوع خاصی از قماربازی می باشد، قرار دارد. بورس بازان، تنها و تنها در پی کسب سودی می باشند که از نوسان قیمت ها و خرید و فروش چیزهایی که نه، می توانند آنها را مصرف کنند و نه می توانند در تجارت خود از آن استفاده کنند و برای آن هیچ کاری انجام نداده و هیچ ارزشی به آن نیفزوده اند، بدست می آید.

معاملات اعتباری در بورس اوراق بهادار کوآلالامپور یکی از مشهورترین معاملات بورس بازی می باشد که در بازارهای مدرن سهام انجام می شود. این امر برای بورس بازان این امکان را فراهم می آورد تا با میزان ثابتی از سرمایه، به منظور کسب سود بیشتری با حداقل ریسک، سهام بیشتری را خریداری نمایند.این نوع مبادلات، در هنگام رونق بازار، یعنی هنگامی که قیمت سهام افزایش می یابد، صورت می گیرد. هنگامی که بورس بازان، حساب های اعتباری را ترک می کنند، نشانگر این مطلب است که آنها، دیدی منفی نسبت به آیندة بازار دارند که این حالت، در هنگام بروز بحران های اقتصادی رخ می دهد. مشهورترین مثالی که در این خصوص می توان به آن اشاره کرد، بحران سال 1929 بورس نیویورک و بحران اخیر کشور مالزی است. بورس بازان در طول مدت پیشرفت و رونق اقتصادی اواخر دهة 1980، در انجام معاملات اعتباری، زیاده روی کردند. شاخص سهام بورس کوآلالامپور به صورت مداوم بالا رفت و تنها در اواخر دهة 1993، وقفة کوتاهی داشت.وجود این بازار پر رونق، بورس بازان را بر آن انجام فعالانة معاملات، تشویق کرد. هدف اصلی بورس بازان کسب سود آنی و سریع، در مدت زمانی کوتاه است. بنابراین برخی از بورس بازان برای دستیابی به اهداف خود اعمال ناپسندی را به تحت عناوین زیر انجام می دهند.

The Formation, Structure and Activity of Phytochemicals

Reinhard Jetter (eds.)

Graphene : an introduction to the fundamentals and industrial applications

Madhuri Sharon, Maheshwar Sharon, Ashutosh Tiwari, Hisanori Shinohara

نرم افزار تلگرام با شماره ناشناس

دانلود نرم افزار تلگرام با شماره ناشناس

برنامه برای برای شما که میتوانید  یک شماره اختصاصی داشته باشید با استفاده از برنامه میتوانید به هر شماره ای که دوست دارین زنگ بزنید و اس ام اس بدین (میتونید دوستان خود را غافلگیر کنید)

مطالعه آزمایشگاهی تاثیر متقابل نسبت وزنی میکروسیلیس، مدول نرمی ریزدانه و نسبت آب به سیمان بر پارامترهای فیزیکی و مکانیکی بتن

عنوان مقاله: مطالعه آزمایشگاهی تاثیر متقابل نسبت وزنی میکروسیلیس، مدول نرمی ریزدانه و نسبت آب به سیمان بر پارامترهای فیزیکی و مکانیکی بتن
شناسه (COI) مقاله: ICCE08_531
منتشر شده در هشتمین کنگره بین المللی مهندسی عمران در سال ۱۳۸۸

زینب جمعه 1 اردیبهشت 1396 ساعت 03:03