مبانی نظری و سوابق تحقیق غزل و غزلواره
عنوان: مبانی نظری و سوابق تحقیق غزل و غزلواره
فرمت فایل: word
تعداد صفحات: 35
توضیحات:
غزل یکی از قالب‌های شعر فارسی است که از دیرباز تاکنون مورد توجه شاعران فارسی زبان بوده است. تقریباً می‌توان غزل را در دیوان بیشتر شاعران فارسی‌گوی پیدا کرد. در ارزش و اهمیّت غزل همین بس که برخی از شاعران بزرگ ما از جمله سعدی، مولوی و حافظ غزلسرا بوده‌اند. در تعریف غزل آمده است: «... غزل در اصل لغت، حدیث زنان و وصف عشق‌بازی با ایشان و تهالک در دوستی ایشان است، و مغازلت و عشق‌بازی و ملاعبت است با زنان، و گویند: رَجُل غَزلٌ، یعنی مردی که متشکل باشد به صورتی که موافق طبع زنان باشد و میل ایشان بدو بیشتر بود به سبب شمایل شیرین و حرکات ظریفانه و سخنان مستعذب...». (شمس قیس رازی، 1388: 415)
غزل در اصطلاح به شعری گفته می‌شود که بر یک وزن و قافیه، بیت اول آن مصرّع و ابیات آن حدود 5 تا 12 بیت باشد، «گاهی بیشتر از آن تا حدود پانزده و شانزده بیت، و به ندرت تا نوزده بیت نیز گفته‌اند، اما از پنج بیت کمتر، چون سه چهار بیت باشد می‌توان آن را غزل ناتمام گفت و کمتر از سه بیت را به نام غزل نشاید نامید.» (همایی، 193:1339). اصطلاح غزل، ابتدا مخصوص اشعار غنایی و سروده‌های آهنگین عاشقانه بوده که با ساز و آواز خوانده می‌شده است، چنان‌که حافظ می‌گوید:
|
مطرب از درد محبت غزلی می‌پرداخت |
که حکیمان جهان را مژه خون پالا بود |
در طول تاریخ ادبیات فارسی، غزل معانی مختلفی داشته است از جمله:
1- غزل به معنی مقطعّات چند بیتی فارسی که ملحون بوده است. این نوع غزل ظاهراً در اوایل مقید به وزن رباعی بوده و سپس این قید حذف شده است. غزل ملحون تا اواخر قرن پنجم مرسوم بوده است. شمس قیس رازی می‌گوید: «و به حکم آن‌که ارباب صناعات موسیقی، برین وزن (یعنی وزن رباعی) الحان شریف ساخته‌اند و طرق لطیف تألیف کرده و عادت چنان رفته است که هر چه از آن جنس بر ابیات تازی سازند آن را قول خوانند و هر چه بر مقطعات پارسی باشد آن را غزل خوانند، اهل دانش ملحونات این وزن را ترانه نام کرده‌اند...»
فهرست مطالب
2- درآمدی بر غزل از ابتدا تا دوران معاصر8
2-1- درباره‌ی غزل.. 8
2-2- غزل از ابتدا تا دوره‌ی بازگشت.. 10
2-3- شعر و غزل در دوران مشروطه.. 14
2-4- نوآوری‌های نیمایوشیج در شعر.. 19
2-5- شعر و غزل در ابتدای دوره‌ی معاصر.. 32
2-6- تعریف «غزلواره».. 37
منابع
