دانلود مجموعه مقالات ولایت فقیه

دانلود مجموعه مقالات ولایت فقیه +word

___________________________________________

معرفی اجمالی :

مقالاتی که در این مجموعه گرداوری شده است تلاش می کند از دیدگاه اساتید مختلف تا حدی به برخی از زوایا و ابعاد نظام سیاسی امامت و ولایت بپردازد و برخی از ابهامات و شبهات مطروحه در این زمینه را پاسخ گوید. امید است مورد قبول و استفاده دانشجویان و محققانی که بدنبال درک حقیقت هستند قرار گیرد.

فهرست مطالب

فلسفه امامت - دکتر یحیی یثربی..

1. امامت‌ چیست؟. 10

2. مبانی‌ فلسفی‌ صفات‌ ائمه(ع) بر اساس‌ مبانی‌ حکمت‌ متعالیة‌ صدرالمتألهین‌10

3. تفسیر و تبیین‌ فلسفی‌ صفات‌ ائمه(ع)15

‌‌الف‌ - عینیت‌ مقام‌ امامت‌ و صفات‌ امام:15

چند نکته:15

1 امام‌ را باید خداوند معرفی‌ و منصوب‌ کند نه‌ مردم،15

2 مقام‌ امامت‌ یک‌ مقام‌ اعطائی‌ است، نه‌ کسبی‌15

3 مقام‌ امامت، همچون‌ نبوت، مرهون‌ سن‌ و سال‌ افراد نیست،16

‌‌ب‌ - امام‌ پیوسته‌ مورد امداد و الهام‌ غیبی‌ است‌16

1 امامت‌ باطن‌ نبوت‌ است‌ و با نبوت‌ از یک‌ سرچشمه‌ آب‌ می‌خورند.16

2 امام‌ وارث‌ به‌ حق‌ علوم‌ و کتب‌ انبیا است‌16

3 تعبیرهای‌ گوناگون‌ از وراثت در لسان‌ احادیث‌ و اخبار. 16

4 خصوصیات‌ علم‌ لدنی‌ امام. 16

‌‌ج‌ - امام‌ حاکم‌ و ناظر بر همة‌ حوادث‌ جهان‌ و رفتار انسان‌هاست.17

‌‌د - امام‌ دارای‌ صفت‌ عصمت‌ بوده‌ و در عالیترین‌ درجه‌ از فضیلت‌ و تقوی‌ است.17

‌‌ه - امام‌ می‌تواند مصدر اعجاز و کرامت‌ باشد. 18

سه‌ نکته‌ دارایفایده18

‌‌نکتة‌ اول‌ - پیوند و رابطة‌ علم‌ و قدرت‌18

‌‌نکته‌ دوم‌ - علم‌ و قدرت‌ خارق‌العادة‌ ائمه‌ و مظلومیت‌ آنان‌19

‌‌نکتة‌ سوم‌ - استثنا در علم‌ و قدرت‌ امام‌19

‌‌‌و - امام‌ واحد دهر است‌ و یگانة‌ زمان. 19

‌‌ز - جهان‌ هستی‌ هرگز بی‌امام‌ نخواهد بود. 20

‌‌ح‌ - اطاعت‌ امام‌ سعادت‌ و مخالفت‌ با وی‌ مایة‌ بدبختی‌ است‌20

‌‌ط‌ - شناخت‌ و پیروی‌ امام، لازمة‌ استعداد و شایستگی‌ ویژه‌ای‌ است.20

‌‌پی‌ نوشت‌ها:21

پیشینه ى نظریّه ى ولایت فقیه. 28

هفت مرحله از سیر تاریخى نظریه ى ولایت فقیه. 28

- مرحله ى اول; عصر حضور:28

- مرحله ى دوم; از ابتداى غیبت، تا پایان حیات شیخ طوسى (460 ق):29

- مرحله ى سوم; پس از شیخ طوسى تا ابن ادریس حلى:29

- مرحله ى چهارم; از ابن ادریس تا محقّق ثانى:29

- مرحله ى پنجم; از محقّق ثانى تا محقّق نراقى:30

- مرحله ى ششم; از محقق نراقى تا امام خمینى(رحمه الله):30

- مرحله ى هفتم; عصر امام خمینى(رحمه الله):31

ولایت فقیه و ولایت سیاسی.. 31

نظر مرحوم نایینى در مورد ولایت فقیه. 32

نظریه ى آیت الله خویى(رحمه الله) در مورد ولایت فقیه. 33

دو تفسیر متفاوت از نظریه ى حسبه. 35

آیا ولایت فقیه، برداشت فقهى برخى از فقها از بعضى روایات است؟[39]36

پی نوشتها37

مفهوم ولایتِ فقهى / مصطفی جعفر پیشه ، فصلنامه حکومت اسلامى شماره 9. 39

مفهوم ولایت در لغت و عرف.. 40

مفهوم ولایت در فقه. 41

تعریف ولایت شرعى.. 42

اقسام ولایت شرعى.. 42

1ـ ولایت بر تجهیز میّت:42

2ـ ولایت بر فرایض عبادى میّت:42

3ـ ولایت بر برده:42

4ـ ولایت بر دارایى فرزند نابالغ:43

5ـ ولایت بر همسر:43

6ـ ولایت بر بالغه رشیده:43

7ـ ولایتِ وصایت:43

8ـ ولایت قیمومت:43

9ـ ولایت حضانت:43

10ـ ولایت قصاص:43

11ـ ولایت کودکان سرراهى:43

12ـ ولایت اوقاف:44

13ـ ولایت قضا:44

14ـ ولایت امور حسبیّه:44

15ـ ولایت تدبیرى و تنظیمى:44

حقیقت ولایت.. 46

ارکان ولایت شرعى.. 47

1ـ جاعل ولایت:47

2ـ ولیِّ ولایت:47

3ـ مولّى علیه ولایت:47

4ـ قلمرو ولایت:47

نگرشى به مفهوم ولایت فقیه. 48

پاسخ به چند سؤال و شبهّه. 48

1ـ قیمومیّت و ولایت.. 49

2ـ محجوریت و ولایت.. 49

3ـ آزادى و ولایت.. 50

پى نوشتها:51

وحدت و تعدد در ولایت سیاسى/53

آیا ولى فقیه برقانون اساسى حاکمیت و فوقیت دارد. 53

مفهوم ولایت فقیه از آغاز فقه تاکنون. 55

مقصود مقام معظم رهبرى ازچارچوب شرع. 58

مقام رهبرى مقامى مادون یا مافوق قانون. 58

ولایت به مفهوم کشور دارى ازنقطه نظر تاریخى.. 59

ولایت فقیه یک بحث فقهى است یا کلامى.. 60

وحدت و تعدد درولایت سیاسى محمد مهدى آصفى.. 61

تحقیق محل نزاع. 61

دلیل اول:62

فلا دلیل دوم:63

ولایـت فقیه از دیدگاه شیخ انصارى و آیة اللّه خویى / محمد هادی معرفت... 65

ولایت فقیه از دیدگاه محقق انصارى.. 66

دیدگاه آیة اللّه خویى.. 71

چند نکته. 73

ولایت فقیه، از دیدگاه شیخ انصارى/محمد صادق مزینانی.. 79

مکاسب.. 79

صحیحه زراره و ولایت و ولایت فقیه. 91

نکته اول:91

نکته دوم:92

نکته سوم:93

نکته چهارم:93

یکم؛معنى و مفهوم ولایت.. 94

ولایت مطلقه فقیه/ سید احمد حسینی.. 104

دو دیدگاه کلى ولایت مطلقه فقیه. 109

ولایت پیامبر و امام(ع)110

نتیجه بحث:112

نکته مورد بحث.. 115

معناى ولایت مطلقه فقیه. 115

راهها و روشها118

استدلال به روایات.. 119

خلاصه نظر شیخ.. 122

دلالت اقتضاء. 123

استدلالِ به اجماع. 124

ولایت حسبه. 130

مناقشه در استدلال به حسبه. 135

ولایت و محجوریت/ محمد جواد ارسطا فصلنامه کتاب نقد شماره 8. 162

حدود اختیارات ولى فقیه. 164

نکته اول: ولایت مطلقه، تنها راه تشکیل حکومتى مبسوط الید. 164

نکته دوم: ولایت مطلقه، نظریه مشهور فقهاى امامیه. 165

نکته سوم: ولایت مطلقه فقیه، اصطلاحى با دو معنى.. 167

آیا کاربرد اصطلاح "حجر" در امور عمومى، صحیح است؟. 170

آیا لازمه محجوریت، ناتوانى از تصدى است؟. 171

"مولى علیه" بودن جامعه در کلام فقهاء. 173

شاهدى از حکومت معصومین «ع‏»174

آیا ولى‏فقیه، بر فقهاء نیز ولایت دارد؟. 175

پى‏نوشتها:176

ولایت فقیه در حقوق اساسى جمهوری اسلامى / محمد شفیعی فر فصلنامه حکومت اسلامى شماره 13. 182

الف ـ نظارت بر قوه مقننه. 187

ب ـ نظارت بر قوه مجریه. 189

ج ـ نظارت بر قوه قضائیه. 191

3ـ وظایف و اختیارات ولی فقیه. 193

پی نوشت ها:198

مصلحت از دیدگاه امام خمینى(ره)و اندیشمندان غربى/ محمد منصورنژاد فصلنامه حکومت اسلامى شماره 12. 201

مصلحت از دیدگاه اندیشمندان غربی.. 202

امام خمینی و مصلحت.. 211

نتیجه گیری.. 217

پى نوشت ها:218

حکومت و مشروعیت | جمهوری اسلامی- ولایت فقیه. 222

مشروعیت.. 222

حق و تکلیف... 223

مفهوم حق حاکمیت.. 223

خواست مردم. 224

عدالت یا ارزشهای اخلاقی.. 224

حکومت دینی و الهی.. 225

مشروعیت حکومت از دیدگاه اهل تسنن.. 226

4. نقش مهم مردم در حکومت اسلامی.. 226

چراولایت فقیه؟. 226

ولایت فقیه در کلام معصوم(علیه السلام)228

نیازمندیهای قانون (تفسیر - تطبیق - اجرا)228

شایسته ترین مجری احکام اسلام. 229

فایده قانونگذاری.. 229

14. ولایت مطلقه. 230

معانی ولایت (تکوینی، تشریعی، مطلقه)230

سؤال مهم این است که چگونه حق ولایت وحاکمیت در عصر غیبت برای فقیه اثبات می شود؟. 231

تزاحم احکام شرعی.. 232

مشاوره با متخصصان. 233

نکاتی در شیوه انتقاد. 234

بهترین شیوه انتقاد. 235

پی نوشت ها:235

نگاهی به فلسفهء سیاسى در اسلام سید صادق حقیقتفصلنامه حکومت اسلامى شماره 2. 237

علم سیاست، فلسفه سیاسى، نظریه سیاسى و ایدئولوژى سیاسى.. 237

ضرورت طراحى نظریه کلان. 239

مهم ترین مسائل نظریه کلان. 239

تقدم مبانى عقلى ـ کلامى بر مبانى فقهى.. 240

ضرورت تحلیل مبنایى در مسائل نظرى.. 242

مشروعیت و کارآمدى..

نظریه دولت اسلامى و سکولاریزم دینى.. 245

اسلام و نظام اقتصادى و سیاسى.. 246

فلسفه سیاسى و آراى سیاسى در ذیل فلسفه عمومى.. 247

فرضیه اى در فقه سیاسى و فلسفه سیاسى اسلام. 253

پى نوشت ها:

فرمت فایل:

ورد(word)

تعداد صفحه:

256

حجم فایل:
770KB

بررسی دو نوع خوردگی، خوردگی بین دانه ای و خوردگی توام با تنش در فولادهای زنگ نزن آستنیتی WORD

چکیده

 این تحفیق در دو بخش ، بخش اول به بررسی خوردگی بین دانه ای¹ و دیگری به خوردگی توام با تنش² در فولادهای زنگ نزن پرداخته شده است .اینکه پدیده حساس شدن چیست و چه عواملی سبب حساس شدن فولاد می شوند مورد بررسی قرار گرفته است . همچنین به برخی از راههای عمومی پیشگیری از مستعد شدن فولادها برای خوردگی بین دانه ای اشاره شده است. در مورد خوردگی تنشی هم فاکتورهای اثر گذار در این پدیده آورده شده است . در پایان هربخش تحقیقات انجام گرفته در آن زمینه مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج آنها جمع بندی[1] شده است.

 1-مقدمه

  فولادهای زنگ‌نزن اوستنیتی به علت دارا بودن خواص مکانیکی مناسب و مقاومت عالی به خوردگی، کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارند. اگر چه حالت کارشده (Wrought) این فولادها، مقاوم به خوردگی است، اما حالت جوشکاری شده آن ممکن است مقاوم به خوردگی نباشد. سیکل حرارتی ناشی از جوشکاری و یا عملیات حرارتی تنش‌زدایی که بر فولاد اعمال می‌شود، ممکن است باعث رسوب فاز کاربید کروم در مرز دانه‌های فولاد، در منطقه متأثر از جوش بشود. نتیجه این فرایند، کاهش غلظت عنصر کروم در مناطق چسبیده به رسوبها است که ممکن است این اختلاف غلظت در ترکیب شیمیایی، باعث از دست رفتن مقاومت فولاد به خوردگی بشود و فولاد به نوعی خوردگی به نام "خوردگی بین دانه‌ای" حساس بشود. اگر فولاد تحت این شرایط، در محیط سرویس قرار بگیرد، مناطق حساس شده، خورده می‌شوند و در نهایت، قطعه دچار شکست ناشی از خوردگی خواهد شد.

طبق آمارهای موجود، سهم عمده‌ای از شکست قطعات در صنایع، شکست ناشی از خوردگی می‌باشد که قسمتی از آن نیز به خوردگی بین دانه‌ای مربوط می‌شود. در نتیجه، با توجه به اهمیت موضوع، هنگام انتخاب فولاد، باید از مقاومت به خوردگی بین دانه‌ای فولاد مورد نظر، بعد از اتمام پروسه‌های ساخت، اطمینان حاصل نمود.

خوردگی بین دانه‌ای،اولین بار حدود 75 سال پیش شناخته شد. از آن موقع به بعد، تحقیقات فراوانی به منظور شناخت بهتر این پدیده و روشهای جلوگیری از آن صورت گرفت. در طول این مدت، در عملیات تولید فولاد و روشهای جوشکاری آن، تغییرات قابل ملاحظه‌ای اتفاق افتاده است. با این همه، کماکان این سئوال مطرح است که هم اکنون نیز در استفاده از این فولادها، با پدیده خوردگی بین دانه‌ای روبرو می‌شویم یا خیر؟

نتیجه تحقیقات فراوان انجام شده در سالیان گذشته و یافته‌های محققان در زمینه مقابله با این پدیده در این گزارش آورده شده است. شرایط ترکیب شیمیایی، روشهای جوشکاری، عملیات حرارتی و شرایط محیطی که تحت آن خوردگی بین دانه‌ای می‌تواند اتفاق بیفتد، مشخص شده و روشهای جوشکاری برای حداقل کردن این پدیده، معرفی شده است.

قسمتی از این گزارش به پدیده Knife Line Attack و مکانیزم تشکیل و روش‌های جلوگیری از آن اختصاص دارد. Knife Line Attack نیز نوعی خوردگی موضعی است که مکانیزم آن با مکانیزم خوردگی بین دانه‌ایتفاوت دارد و در فولادهای تثبیت شده اتفاق می‌‌افتد، ولی به علت شباهت به خوردگی بین دانه‌ای، در بعضی مراجع، نوعی از خوردگی بین دانه‌ای در نظر گرفته می‌شود.

 1-1- تعریف خوردگی

 به تغییراتی که در نتیجة واکنش‌های شیمیایی یا الکتروشیمیایی مواد با محیط اطراف آنها ایجاد شده و باعث تخریب تدریجی قطعات می‌شود، خوردگی گفته می‌شود. خوردگی، یک واکنش نامطلوب است که سبب جدا شدن تدریجی اتمها از سطح قطعات و تخریب آنها می‌شود که در نهایت باعث شکست قطعه شده و خساراتی را بوجود می‌آورد ]1[.

سرعت فعل و انفعالات خوردگی به عواملی مانند درجه حرارت و غلظت محیط اثرکننده بستگی دارد. البته عوامل دیگری نیز مانند تنش مکانیکی (Stress) و فرسایش (Erosion) می‌تواند به خوردگی کمک کند ]1[.

پدیده خوردگی، در اغلب فلزات و آلیاژهای آنها ظاهر می‌شود زیرا اغلب فلزات و آلیاژها تمایل به ایجاد ترکیباتی با اتمها یا مولکولهایی از محیط اطراف خود که تحت شرایط موجود از لحاظ ترمودینامیکی پایدار است، دارند. فقط تعداد کمی از فلزات مانند طلا یا پلاتین، تحت شرایط معمولی پایدار هستند و تمایلی به ایجاد واکنش با محیط اطراف ندارند ]1[.

در ادامه این فصل به تشریح برخی از خوردگی‌های مرسوم پرداخته می‌شود.

 1-2-خوردگی الکتروشیمیایی

 متداولترین نوع خوردگی، خوردگی الکتروشیمیایی است. این نوع خوردگی غالباً در محیط آبی که شامل یونهای نمک محلول است رخ می‌دهد. بنابراین آب حاوی یونها، از مایعات الکترولیتی محسوب می‌شود که محیط مناسبی برای انجام بیشترین واکنشهای خوردگی است. برای درک بهتر خوردگی الکتروشیمیایی، در ذیل، به تشریح واکنشهای الکتروشیمیایی پرداخته می‌شود ]1[.

موقعی که قطعة فلزی، در مایع الکترولیتی (مانند HCl) قرار گیرد، اتمهای فلز در اسید حل می‌شوند یا به عبارتی، توسط اسید خورده می‌شوند. بدین صورت اتمهای فلز طبق واکنش ، به صورت یون، از فلز جدا می‌شوند و داخل الکترولیت قرار می‌گیرند. به این ترتیب مدار الکتریکی در سیستم (بین فلز و الکترولیت) برقرار می‌شود. مطابق شکل 1-1 این سیستم دارای 4 جزء است:

1- آند: الکترونها را به مدار داده و یونهای فلزی از آن جدا می‌شوند و آند زنگ می‌زند.

2- کاتد: الکترونها را می‌گیرد.

3- اتصال الکتریکی: به منظور جریان الکترونها از آند به سمت کاتد و ادامه واکنش بین آند و کاتد برقرار می‌شود.

4- الکترولیت مایع: که باید با آند و کاتد در تماس باشد. الکترولیت هادی بوده و مدارالکتریکی را کامل می‌کند. الکترولیت‌ها، وسیلة حرکت یونهای فلزی را از سطح آند به سمت کاتد تأمین می‌کنند ]1[.

 شکل1‑1- اجزای یک پیل ساده الکتروشیمیایی]1[.

 بنابراین واکنشهای خوردگی الکتروشیمیایی، با واکنشهای اکسیداسیون که الکترونها را تولید می‌کند و واکنشهای احیاء که آنها را مصرف می‌کند، در ارتباط است. هر واکنش، یعنی واکنشهای اکسیداسیون و احیاء باید همزمان و با سرعت یکسان انجام شوند. واکنش زیر بصورت اکسیداسیون در آند انجام می‌گیرد به صورتی که فلز، یونیزه می‌شود :

(1) (به داخل فلز) (به داخل الکترولیت) (در سطح فلز) برعکس، واکنش زیر که در آن فلز با گرفتن الکترون به صورت فلز اتمی آزاد می‌شود (واکنش احیاء)، واکنش کاتدی نامیده می‌شود :

(2) (رسوب در سطح ‌خارجی‌ کاتد) (الکترون ‌از فلز) (یون ‌موجود در الکترولیت)

تمایل فلزات برای خوردگی در محیط خورندة خاص متفاوت است. یکی از روشهایی که برای مقایسه تمایل فلزات برای شکل‌گیری یونهای فلز در محلولهای مایع به کار می‌رود، مقایسه پتانسیلهای اکسیداسیون یا احیای نیم پیل آنها با پتانسیل مربوط به نیم پیل یون هیدروژن به عنوان مبناست (الکترود هیدروژن استاندارد) ]1[.

 1-3-خوردگی یکنواخت و خوردگی موضعی

 عنوان خوردگی موضعی، در مقایسه با خوردگی یکنواخت به کار می‌رود. خوردگی یکنواخت هنگامی اتفاق می‌افتد که شار یونهای فلزی از سطح و شار یون‌های کاتدی (روابط 1 و 2 در صفحه قبل) به سطح، در ابعاد اتمی، یکنواخت باشد. از نقطه نظر عملی، خوردگی یکنواخت هنگامی اتفاق می‌افتد که سایتهای (sites) موضعی کاتدی و آندی، به اندازه کافی کوچک باشند و بطور یکنواخت توزیع شده باشند تا به شکست به واسطه موضعی شدن واکنش آندی منجر نشوند. در واقع، هر ناهمواری فیزیکی در سطح فلز، به تشکیل یک آند موضعی تمایل دارد مانند مرزدانه‌ها، عیوب کریستالی نظیر نابجائیها، پله‌های سطحی، فازهای متفاوت و سطح خشن ناشی از ماشینکاری، سنگ زدن، خراش و ... . همچنین صفحات کریستالی مختلف شبکه کریستالی از یک فلز، آرایش اتمی مختلف دارند و رفتار الکتروشیمیایی متفاوتی از خود نشان می‌دهند (مثلا" بعضی صفحات در محیط‌های آبی آندی‌تر می‌شوند). دانه‌های سطحی از یک فلز پلی کریستال ممکن است در معرض محیط خورنده، سرعت خوردگی متفاوتی از خود نشان دهند. اغلب اوقات این اختلاف در رفتار موضعی کوچک است و در مقیاس ماکروسکوپی خوردگی بصورت یکنواخت ظاهر می‌شود. در بعضی حالات، حمله خوردگی بسیار موضعی است و به شکست موضعی (localized failure) منجر می‌شود ]2[.

خوردگی موضعی ممکن است در اثر عوامل مختلفی اتفاق بیفتد. در مورد خوردگی مورد نظر ما، خوردگی موضعی در اثر تغییر در ترکیب شیمیایی اتفاق می‌افتدکه عبارتست از جدایش شیمیایی در نتیجه رسوب یک فاز از محلول جامدی که از نظر ترمودینامیکی ناپایدار است. تعداد زیادی از آلیاژها هنگامی که در سرویس قرار می‌گیرند و وقتی که در سرعتهای بالا سرد شده باشند، رفتار مقاوم به خوردگی از خود نشان می‌دهند. مقاومت به خوردگی فقط برای ترکیبات آلیاژی بدست می‌آید که در دمای بالا محلول جامد کاملی تشکیل دهند و این محلول جامد در سرعتهای سرد کردن عملی، باقی بماند. اگر سرد شدن خیلی آرام باشد یا به دنبال کوئنچ کردن (سرد کردن سریع) دوباره آلیاژ را تا دمای نسبتا" بالا حرارت دهیم، یک یا چند فاز از محلول جامد رسوب می‌کنند و تغییرات موضعی در ترکیب شیمیایی به واسطه تشکیل رسوب ممکن است آلیاژ را به خوردگی موضعی حساس کند. بسته به نوع آلیاژ، زمان مورد نیاز برای رسوب، ممکن است از چند ثانیه تا چند ساعت باشد. زمانهای کم در جوشکاری و زمانهای بالا در تنش‌زدایی اهمیت دارد ]2[.

خوردگی‌های موضعی، بطور متداول در فولادهای زنگ‌نزن بویژه در فولادهای زنگ‌نزن اوستنیتی، اتفاق می‌افتد. طبق آماری که از صنایع شیمیایی Dupont منتشر شده است، از 685 مورد شکست در خطوط لوله و تجهیزات این کارخانه در مدت 4 سال که بیشتر از90 درصد آنها از جنس فولاد زنگ‌نزن بوده‌اند، 2/55 درصد آن مربوط به خوردگی می‌باشد. همانطوریکه در جدول1-1 نشان داده شده است، قسمت عمده شکست‌های ناشی از خوردگی، به خوردگی‌های موضعی از نوع SCC، IGC، Pitting، CorrosionFatigue و Crevicecorrosion ارتباط دارد. از این بین، حدود 6/5 درصد شکست‌ها نیز به خوردگی بین دانه‌ای مربوط می‌شود]3[.

 جدول1‑1: درصد شکست‌های ناشی از خوردگی در صنایع Dupont در مدت 4 سال]3[.

 1-4-اثر جوشکاری بر خوردگی

 اگر چه شکل کار شده (Wrought) یک فلز یا آلیاژ در یک محیط بخصوص، مقاوم به خوردگی است، ولی حالت جوشکاری شده آن ممکن است مقاوم به خوردگی نباشد. اگر چه مثالهای بسیاری وجود دارد که در آنها فلز جوش، مقاومت به خوردگی بهتری نسبت به فلز پایه جوشکاری نشده نشان می‌دهد، در مواقعی نیز فلز جوش، مقاومت به خوردگی خود را از دست می‌دهد. شکست ناشی از خوردگی در جوش در حالتی که فلز پایه و فیلر به درستی انتخاب شوند و کدها و استانداردهای صنعتی هم رعایت شوند و جوش با نفوذ کامل و دارای شکل مناسب هم رسوب داده شود، می‌تواند اتفاق بیفتد]4[. بعضی اوقات مشکل است که بفهمیم چرا جوشها خورده می‌شوند، ولی بطور کلی یک یا چند مورد از فاکتورهای زیر ممکن است در خوردگی جوشها مؤثر باشند:

طراحی جوش

تکنیکهای تولید (Fabrication Technique)

عملیات جوشکاری (Welding Practice)

پاسهای جوشکاری (Welding Sequence)

رطوبت

ذرات معدنی و آلی

پوسته و فیلم اکسیدی

سرباره و Spatter جوش

ذوب یا نفوذ ناقص جوش

تخلخل

ترک ها (شیارها)

تنشهای پسماند بالا

انتخاب نادرست فیلر

پرداخت نهایی سطح (Final Surface Finish)

 1-5-پدیده‌های متالورژیکی ناشی از جوشکاری

 سیکل گرم شدن و سرد شدن که در طول فرایند جوشکاری اتفاق می‌افتد، بر زیر ساختار و ترکیب سطح جوشها و فلز پایه مجاور تأثیر می‌گذارد. در نتیجه، ممکن است جوشهای بدون فیلر و جوشهایی که با فیلری که از نظر ترکیب شیمیایی با فلز پایه یکسان است ((match بوجود بیایند و به خاطر یک یا چند عامل از عوامل زیر، مقاومت به خوردگی کمتری نسبت به فلز پایه‌ای که به درستی آنیل شده است، داشته باشند]4[:

MicroSegregation

رسوب فازهای ثانویه

تشکیل نواحی مخلوط نشده (Unmixed zone)

تبلور مجدد و رشد در منطقة HAZ

تبخیر عناصر آلیاژی از حوضچه جوش مذاب

آلودگی های حوضچه جوش منجمد شونده

 1-5-1- تغییرات فازی و جدایش

 بعضی اوقات لازم است که پس از عملیات جوشکاری، عملیات تنش‌زدایی بر روی مقاطع سنگین از جنس فولادهای زنگ‌نزن انجام شود و این عملیات معمولا" شامل نگه‌ داشتن قطعه در دمای 850 درجه سانتی‌گراد برای مدت چند ساعت می‌باشد. دماهای کاری برای فولادهای 18Cr-10Ni تا حدود 750 درجه سانتی‌گراد و برای grade های مقاوم در برابر حرارت (Heat Resisting) در حدود 1000 درجه سانتی‌گراد میباشد. در این دماهاو مخصوصا در محدوده 900-600 درجه سانتی‌گراد، استحاله فریت به فازهای σ وχو رسوب کاربیدها، ممکن است اتفاق بیفتد]6[.

ترکیب شیمیایی فازهای σ وχدر فلز جوش فولاد 316 پس از عملیات حرارتی در دمای 850 درجه سانتی‌گراد، در جدول1-2 آمده است. تشکیل فازهای σ و χبا افزایش درصد مولیبدن و کروم، ترغیب می‌شود و به عنوان مثال، در یک نمونه فلز جوش از جنس فولاد 316، فریت از این عناصر غنی می‌باشد. جدول 1-3 ترکیب شیمیایی دو فلز جوش، یکی حاوی 6 درصد فریت و دیگری حاوی 18 درصد فریت را نشان می‌دهد. همانطوریکه ملاحظه می‌شود، جدایش مولیبدن در فریت، بسیار زیاد می‌باشد که این امر، تشکیل مقدار قابل توجهی فاز σو χرا در فلز جوشی که حاوی فریت بیشتری است، پس از عملیات حرارتی در دمای 850 درجه سانتی‌گراد، نتیجه می‌دهد]6[.

 جدول1‑2: ترکیب شیمیایی فازهای حاصل از تجزیه فریت و فاز کاربید]6[.

 مطالعات نشان داده که فلز جوشهای کروم ـ نیکل اوستنیتی به Microsegregationحساسند و این حساسیت اولا" به دلیل تشکیل دندریت و ثانیا" به خاطر تقسیم شدن عناصر حل شونده بین دو فاز فریت و اوستنیت و ثالثا" به خاطر رسوب کاربید و ترکیب‌های بین فلزی می‌باشد.اگر این اثربه اندازه کافی شدید باشد،باعث تهی شدن بعضی نواحی، از کروم و مولیبدن می‌شود تا حدی که مقاومت به خوردگی آنها به مقدار زیادی کاهش می‌یابد]6[.

 جدول1‏0‑3: ترکیب شیمیایی اوستنیت و فریت در فولاد زنگ‌نزن 316 در شرایط as-weld]6[.

 همچنین، جدایش، پسیو بودن فلز جوش را تا حدی کاهش می‌دهد که نسبت به اطراف خود آندی می‌شود، و این امر باعث خوردگی ترجیحی فلز جوش می‌شود. در شرایطی که این حمله امکان‌پذیر است و برای آلیاژهایی که حاوی مولیبدن هستند (به اندازه فولاد 316 )، اثر جدایش می‌تواند با افزایش درصد مولیبدن و کروم جبران شود و تولید‌کنندگان الکترودهای پوشش‌دار، این نکته را در نظر می‌گیرند]6[.

مسأله جدایش برای فولادهای سوپر اوستینی بسیار شدیدتر است. این فولادها برای مقاومت در محیط‌هایی با خورندگی شدید به کار می‌روند نظیر محیط‌هایی که حاوی یونهای کلرید می‌باشند. این فولادها معمولآ حاوی حدود 6 درصد مولیبدن می‌باشند. درمورد این فولادها، جبران کردن اثر جدایش با آلیاژهای پایه آهن امکان پذیر نیست، بنابراین برای جوشکاری این فولادها، از مواد مصرفی پایه نیکل استفاده می‌شود. جدول 1-4 مقایسه ترکیب شیمیایی یک آلیاژ با ترکیب شیمیایی نوک دندریت آن و ترکیب شیمیایی نواحی بین دندریتی، برای رسوب جوش حاصل از فولاد سوپر اوستیتی بدون استفاده از فیلر و با استفاده از فیلر پایه نیکل با دو ترکیب شیمیایی مختلف را نشان می‌دهد]6[.

 جدول1‑4: Microsegregation فولاد زنگ‌نزن سوپر اوستنیتی]6[.

 1-6-خوردگی بین دانه‌ای

 رسوب از یک محلول جامد ناپایدار است و چون مرزدانه‌ها مسیرهای نفوذ مناسب و نیز مکانهای جوانه زنی مناسب برای رسوب فازها هستند، معمولا" در مرزدانه‌ها اتفاق می‌افتد (انرژی لازم برای تشکیل یک رسوب در مرزدانه‌ کم است). همراه این فرایند، یک گرادیان ترکیب شیمیایی به واسطه تهی شدن نواحی اطراف مرزدانه از عنصر حل شونده (که فصل مشترک‌های فاز رسوب کرده با دانه‌های اطراف است)، بوجود می‌آید. نتیجه این فرایندها، غلظت کمتر عنصر حل شونده در مناطقی از محلول جامد چسبیده به رسوبها است که ممکن است این اختلاف در ترکیب شیمیایی برای شروع خوردگی در این نواحی موضعی کافی باشد]2[.

1. Intergranular Corrosion 2-Stress Corrosion Cracking

ارزیابی شاخصهای وزن گیری نژاد گوشتی راس (Ross) با استفاده از اولتراسونوگرافی WORD

فهرست مطالب

عنوان صفحه

 چکیده.......

مقدمه و هدف...

فصل اول

کلیات

1-1- عضلات.......

1-2- دستگاه تنفس....

1-3- چگونگی رشد طیور......

1-4- درشد و مصرف غذا.......

1-5- منحنی های رشد گله گوشتی.....

1-6- تفاوت وزن بین جنس های مختلف....

1-7- تغییرات هفتگی ضریب تبدیل غذایی....

1-8- مصرف دان ورابطه آن با جنس طیور.....

1-9-رابطه مقدار مصرف دان و ضریب تبدیل غذایی مرغ ها و خروس های گوشتی نسبت به افزایش رشد......

1-10- نوسانات وزن هر پرنده.....

1-11- نوسانات وزنی طبیعی گله...

1-12- منحنی طبیعی....

1-13- محاسبه راندمان رشد گله گوشتی.....................................................................................

1-14- ناهماهنگی رشد و ضریب تبدیل غذایی...........................................................................

1-15- نسبت وزن پرنده گوشتی به دان........................................................................................

1-16- کاربرد اولتراسونوگرافی در بررسی ماهیچه ها...................................................................

1-17- آناتومی مربوط به ماهیچه های اسکلتی..............................................................................

1-18- ظاهر طبیعی ماهیچه ها.......................................................................................................

1-19- جراحت های ماهیچه ای....................................................................................................

1-20- ورم خونی ماهیچه ای.........................................................................................................

1-21-گسیختگی ماهیچه................................................................................................................

1-22- اجسام خارجی بین ماهیچه ای..........................................................................................

فصل دوم

مروری بر تحقیقات انجام شده...................................................................................................

فصل سوم

مواد و روش کار

3-1- تعداد نمونه ها...................................................................................................................

3-2- اندازه گیریهای اولتراسونوگرافی.........................................................................................

فصل چهارم

نتایج

4-1- تأیید معادلات رگرسیون....................................................................................................

4-2- تکرارپذیری و اثر اپراتور...................................................................................................

فصل پنجم

بحث

5-1- تخمین ثمرات و وزن های سینه و لاشه با رگرسیون ساده.................................................

5-2- تقریبهای بازدهی و وزن ماهیچه های سینه و لاشه با استفاده از رگرسیون چندگانه............

منابع.................................................................................................................................................

چکیده انگلیسی................................................................................................................................

 چکیده

هدف از این مطالعه بررسی ارتباط بین ضخامت عضله سینه اندازه گیری شده توسط سونوگرافی و گوشتی بودن و ویژگی چاقی درجوجه های گوشتی بود. این آزمایش بر روی 100 رأس 308 جوجه با سن 42 روز انجام شد. پیش از اندازه گیری های اولتراسونوگرافی ، تمام پرندگان به پشت خوابانده شدند و نگه داشته شدند. مکان های اندازه گیری شناسایی شدند و تصاویر از پرندگان زنده با استفاده از اتصال یک پروب خطی 5/7 مگاهرتزی گرفته شد. جوجه ها وزن شدند. درنرها ضخامت عضله سینه قبل از کشتار اندازه گیری مشخص شدویژگیهای بررسی شده شامل دور قفسه سینه، پهنای سینه،طول و زاویه ستون فقرات، وزن کل بدن مرغ زنده، ضخامت ماهیچه که با سونوگرافی تعیین میشود و وزن گوشت سینه است. پس از این بررسی ها مرغها ذبح شدند و کلیه ماهیچه های سینه آنها ( ماهیچه های سینه ای بزرگ و سینه ای کوچک) برش داده شده و وزن آنها اندازه گیری شد. در مرحله بعد یک الگوی خطی شامل تاثیر جنسیت و چندین شاخصه پیشگو نظیر متغیرهای کمکی با داده های به دست آمده تطبیق داده شد. تست تشابه شیب خط در مورد جنسیت ها هیچ تفاوتی را نشان نداد. میانگین های به دست آمده برای شاخصه های بررسی شده بدین ترتیب بوده است : وزن گوشت سینه 58/115 گرم، وزن مرغ زنده 1031 گرم،زاویه ستون فقرات 65/68 درجه، دور قفسه سینه 81/26 سانتی متر، طول ستون فقرات 40/10 سانتی متر ،پهنای سینه 67/4 سانتی متر و ضخامت ماهیچه 52/11 میلی متر . همه این شاخصه ها به جز زاویه ستون فقرات ( 28/0) و پهنای قفسه سینه (0/19) تا حد زیادی با وزن گوشت سینه مرتبط بودند : دور سینه (8/0) وزن مرغ زنده (84/0)، طول ستون فقرات (81/0)، و ضخامت ماهیچه (79/0) . نتیجه اینکه اندازه دور قفسه سینه، وزن مرغ زنده، طول ستون فقرات و ضخامت ماهیچه در مرغ های که رشد کند دارند ظاهرا معرف های ارزشمندی در تخمین وزن گوشت سینه مرغ هستند . در حالی که شاخصه های زاویه ستون فقرات و پهنای قفسه سینه معرف های ضعیفی به شمار می روند. از نظر آماری با وزن لاشه، گوشت و عضلات سینه و همچنین با محتوای درصد از عضلات سینه در لاشه در ارتباط است. ضرایب همبستگی بین صفات مورد تجزیه و تحلیل، تشخیص گوشتی بودن در ماده ها، در اکثر موارد کمی بالاتر از نرها بود.

 واژه های کلیدی: ماهیچه سینه، جوجه گوشتی راس، اولتراسونوگرافی .

  مقدمه و هدف

 گوشتی بودن لاشه و ویژگی های وزن گیری پرنده زنده در ابتدا درمحوطه ی سینه و ماهیچه های ران منعکس می شود. همانطور که در مطالعات بسیاری اثبات شده، ضخامت ماهیچه های سینه شاخص خوبی از ظرفیت عناصر بالا در لاشه جوجه ها است. مطالعات زیادی روشهای غیر هجومی را برای ثبت گوشت و مقدار چربی در ماکیان توصیف کرده اند برای مثال پرتونگاری مغناطیسی یا پرتونگاری کامپیوتری. در این میان اندازه گیری های فراصوتی ضخامت ماهیچه سینه سریع و آسان و روشی غیر تهاجمی است.احتمال تعیین مقدار گوشت در پرندگان زنده، در کار تولید مثل مستقیم در جهت بهبود گوشتی بودن لاشه لازم است. تخمین سریع گوشتی بودن چاقی همچنین یک عنصر کلیدی از ازریابی کیفی لاشه است و به خوبی بوسیله تکنیک های غیر هجومی انجام شده در پرندگان ،گوشتی بودن لاشه به طور زیادی به مقدار ماهیچه سینه بستگی دارد. پس توجه خاصی باید به اندازه گیری ضخامت ماهیچه سینه شود. روش غیرهجومی اولتراسونوگرافی جهت یافتن این شاخص و ارتباط بین ضخامت عضله سینه با شاخصهای وزن گیری یعنی گوشتی بودن و چاقی بکار گرفته می شود. هدف از این مطالعه فعلی، تعیین ارتباطات بین ضخامت ماهیچه های سینه اندازه گیری شده با استفاده از اولتراسونوگرانی و ویژگی های گوشتی بودن و چاق بودن در جوجه های گوشتی است.

 فصل اول

کلیات تحقیق

 1-1- عضلات

عضلات حرکتی پرندگان از اهمیت خاص برخوردارند ولیکن نبایدعضلاتی که اعمال قلب، رگ های خونی، جهاز هاضمه و سایر اندام های مهم را کنترل می کنند را نیز از نظر دور داشت. عضلانی که در تحرک بال ها نقش دارند، به استخوان جناغ (استخوان سینه) متصل و ارگان های مهم شکم و دستگاه گوارش را فرا گرفته و محافظت می نمایند. این عضلات در اغلب پرندگان رشد زیادی کرده اند. رشد این عضلات تحت تأثیر عوامل ژنتیکی است. به طوری که در بوقلمون های جدید و مرغ های گوشتی اصلاح نژاد شده (پرندگان اهلی شده) فقط توانایی پرواز در مسافت های کوتاه را دارند. طیور دارای عضلات قرمز و سفید می باشند که باعث پدید آمدن گوشت تیره یا روشن در آنها می شود. در گوشت قرمز چربی و میوگلوبین (اجزای حامل آهن و اکسیژن) بیشتری موجود است. در برخی موارد عمل این عضلات تعیین کننده رنگ آنهاست. در ماکیان عضلات پاها تیره تر از عضلات سینه است زیرا به هنگام ایستادن و برای قائم نگه داشتن بدن فشار بیشتری روی این عضلات وارد می شود. در پرندگان وحشی عضلات سینه تیره تر است زیرا در زمان پرواز بیشترین فشار روی این عضلات می باشد. رشته های عضلانی مرغ های گوشتی ضخیم تر و روشن تر از رشته های عضلانی مرغ های تخمگذار است.

1- 2- دستگاه تنفس

قسمت های مختلف دستگاه تنفس طیور عبارت است از : حفره های بینی، حنجره، نای (لوله هوا)، جعبه صوتی^[1]، برونش ها، ریه ها، کیسه های هوایی و استخوان های خاصی که محتوی هوا هستند. در قیاس با پستانداران، ریه های طیور کوچک می باشند. انقباض و انبساط آن ها خیلی جزئی بوده و فاقد عضله دیافراگم می باشند.

کیسه های هوایی و استخوان های محتوی هوا مکمل ریه های کوچک می باشند. پرندگان چهار جفت کیسه هوایی و یک کیسه هوایی منفرد (کیسه هوایی بین استخوان های ترقوه) دارند. جفت های کیسه های هوایی شامل یک جفت سینه ای و یک جفت شکمی هستند. هوا به داخل ریه ها و کیسه های هوایی به راحتی حرکت می کند، ولی فقط ریه ها مسئول اصلی تنفس می باشند. با تبخیر رطوبت از سطح مخاطی ریه ها به شکل بخار آب، ریه ها در مکانیسم خنک کنندگی بدن نیز شرکت می کنند. میزان تنفس پرندگان توسط میزان دی اکسید کربن خون آنها تنظیم می شود.

1-3- چگونگی رشد طیور

بدن طیور حاوی سلول های بی شماری است که در تمام نژادها (بدون توجه به وزن نهایی در زمان بلوغ) اندازه ای مشابه دارند. رشد جنینی به خاطر افزایش تعداد سلول هاست. یک سلول می شود دو تا، دو تا می شود چهارتا، چهار تا می شود هشت تا، هشت تا می شود شانزده تا و ... ولی این افزایش هماهنگ به طور نامحدود ادامه نمی یابد.

بلافاصله این سلول ها تفکیک شده و برای تشکیل قسمت های مختلف بدن اختصاصی می شوند و رشد و تقسیم بعضی سلول ها، پس از خروج جوجه از تخم مرغ انجام می گیرد. طیور مسن تر سرعت رشد روزانه کمتری دارند. پس از خروج جوجه ها از تخم، دیگر بر تعداد فیبرهای عضلانی افزوده نخواهد شد و رشد سلول های عضلانی و عصبی از طریق بزرگ شدن (افزایش حجم سلول ها) صورت می گیرد. فیبرهای عضلانی حداکثر اندازه را دارند و این اندازه تحت کنترل ژنتیکی است، ولی کاهش یا افزایش اندازه با فعالیت های گوناگون تغییر می کنند. سنتز و تجزیه پروتئین ها در اندازه سلول نقش دارند. غذای بهتر، بیشتر مسئول جلوگیری از تجزیه پروتئین ها است در حالی که سنتز پروتئین در بدن بیشتر ژنتیکی است. نتیجه نهایی سنتز و تجزیه پروتئین ها معلوم می کند که اندازه سلول عضلانی کوچک یا بزرگ گردد. عضلات سینه طیور به تنهایی رشد خوبی دارند زیرا اینها در هنگام پرواز در حرکت بال ها نقش دارند. میزان چربی طیور بستگی به تعداد سلول های حاوی چربی دارد، بعضی نژادها و لاین های طیور تعداد بیشتری سلول چربی دارند (احتمالاً به خاطر نتیجه غیرمستقیم اصلاح نژاد با افزایش اندازه طیور، لاشه هم پرچربی تر خواهد بود). سلول های چربی در مراحل رشد به حداکثر تعداد خود می رسند. توانایی طیور گوشتی به افزایش وزن بیشتر، به خاطر ذخیره چربی در سلول های چربی آنهاست تا افزایش رشد اسکلت یا فیبرهای عضلانی .

1-4- رشد و مصرف غذا

افرادی که به پرورش گله گوشتی وروستر اشتغال دارند باید درزمینه نوسانات رشد و مصرف دان مرغ ها و خروس ها مطالعات کافی داشته باشند همان طور که در جدول 1-1 نشان داده شده است نوسانات فوق الذکر شامل موارد ذیل خواهد بود:

1- وزن زنده

2- افزایش هفتگی وزن بدن

3- مصرف هفتگی دان

4- مصرف دان به طور مجموع

5- ضریب تبدیل غذایی به طور هفتگی

6- ضریب تبدیل غذایی به طور مجموع

ارقام مندرج در جدول 1-1 براساس میانگین گله های خوب ارائه شده است. این ارقام نسبت به فصول مختلف سال دارای نوساناتی خواهند بود. به طور مثال نتایج حاصله در فصل تابستان تا حدودی بهتر از فصل زمستان می باشد. وزن زنده مرغ و خروس هنگام عرضه به بازار متفاوت است، ولی به هرحال اکثر پرورش دهندگان، پرندگان گوشتی را در سن 45 روزگی به وزنی معادل 2 کیلوگرم رسانیده و به بازار عرضه می کنند. هنگامی که متوسط وزن گله مخلوط به بیش از 2 کیلوگرم می رسد بعضی پرندگان به اندازه ای سنگین هستند که نمی توان آنها را گوشتی نامید و در ضمن به اندازه کافی سنگین نیستند که به آنها روستر اطلاق گردد. دراین مبحث پرندگانی را گوشتی می نامیم که متوسط وزن گله مخلوط آنها معادل 8/1 کیلوگرم باشد و به وزن های 7/2 کیلوگرم یا بالاتر روستر می گوییم از بررسی و مطالعه جدول 1-1 نتایج ذیل بدست می آید :

1- جوجه ها (به طور کلی تمام پستانداران و پرندگان) به نسبت یکسان رشد نمی کنند . ابتدا نسبت رشد با یک دوره شتاب آغاز شده، پس از آن به نحوی نزول می نماید که منحنی رشد پیش از سن بلوغ جنسی شکل S به خود می گیرد.

[1]-Syrinx

نقش زنان روستایی در اقتصاد شهرستان فومنWORD

چکیده

این تحقیق با استفاده از روش توصیفی و تحلیل و با هدف شناخت نقش زنان در اقتصاد شهرستان فومن, شناسایی رابطه میزان سواد زنان و فعالیتهای اقتصادی, شناسایی میزان سهم زنان روستایی در تولید, شناخت عوامل موثر بر فعالیت زنان در خانوارهای روستایی شهرستان فومن, سهم زنان روستایی فومن از درآمد خانوار تهیه شده است.

محقق در این تحقیق به دنبال بررسی فرضیاتی به ترتیب:

• با افزایش میزان سواد, فعالیت اقتصادی زنان روستایی در بخش کشاورزی شهرستان فومن کمتر می شود.
• نقش زنان روستاهای جلگه ای در اقتصاد خانوارها بیشتر از زنان روستاهای کوهپایه ای و کوهستانی است.
• با ورود تکنولوژی در فعالیتهای اقتصادی روستا نقش اقتصادی زنان روستایی در حال کاهش است.

نتایج بررسی های نگارنده در تحقیق حاضر نشان می دهد که:

فرضیه اول با این توضیح اثبات می شود که: با توجه به 363 زنی که مورد مطالعه قرار گرفتند این نتیجه حاصل شده که حدود 6 درصد از زنان روستایی به کار کشاورزی علاقه نشان داده اند و مابقی حدود 94 درصد در بخش خدمات و اداری فعال هستند.

فرضیه دوم با این توضیح رد می شود که: 91 درصد زنان روستاهای جلگه ای در فعالیتهای خدماتی و اداری مشغول هستند اما در روستاهای کوهپایه ای و کوهستانی 149 درصد در فعالیتها اشتغال دارند.

فرضیه سوم با این توضیح اثبات می شود که: صد در صد زنان معتقدند با ورود تکنولوژی از علاقه مندی زنان به فعالیت به طور سنتی در کارهای کشاورزی کمتر شده است.

واژگان کلیدی: نقش, زنان روستایی, اقتصاد خانوارها, شهرستان فومن

 مقدمه

با نگاهی به بافت اجتماعی- اقتصادی جامعه کشاورزی کشورمان و نقش زنان روستایی در اقتصاد خانواده, ضرورت توجه بیشتر به این قشر دو چندان می شود.

توجه به احساس مسئولیت و موقعیت زنان روستایی در مناطق مختلف کشور و اعتقاد و باورمان به این قشر عظیم که دارای نقش مهمی در اقتصاد کشور اند, از ضروریات جامعه محسوب می شود.

وجود زنان برای ایجاد یک زندگی سالم در خانواده از اهمیت فراوانی برخوردار است. به منظور تامین یک زندگی توام با آرامش و آسایش برای اعضاء خانوار, زنان علاوه بر تربیت کودکان به کارهای دیگری از جمله تهیه غذا, نگهداری از منزل, کمک به فرآیند تولید و تبدیل محصولات زراعی و باغی, تهیه محصولات لبنی و دامی و ... می پردازند.

این تحقیق با عنوان نقش زنان روستایی در اقتصاد خانوارهای شهرستان فومن در 5 فصل: فصل اول کلیات تحقیق, فصل دوم مبانی نظری, فصل سوم ویژگیهای طبیعی, اجتماعی, اقتصادی, فصل چهارم تحلیل یافته های تحقیق و فصل پنجم نتیجه گیری و ارزیابی فرضیه ها و ارائه پیشنهادات تهیه گردیده است.

 فصل اول: طرح تحقیق

1-1 بیان مسئله

تفاوت جنبه های گوناگون روستا و طبقه بندی اشتغال در آن به مراتب پیچیده تر از حوزه های شهری است. تفاوت اشتغال و به طور کلی فعالیت اقتصادی روستاها با فعالیتهای اقتصادی شهری به عنوان نمونه از جنبه های زیر قابل توجه است: الف) زمان و طول مدت فعالیت در شبانه روز ب) نوع و ویژگی فعالیت ج) درآمد حاصل از فعالیت اقتصادی(سعیدی،1384, ص92).علاوه بر موارد فوق, یکی از ویژگی های اشتغال روستایی, نقش و حضور زنان است. زنان روستایی به طور کلی وظایف آشکار و پنهان نامحدودی را بر عهده دارند. اگرچه نقش اساسی زنان در انجام وظایف آشکاری همچون پرورش فرزندان و نیز انجام امورخانه و ساماندهی درونی خانوار محرز است، اما لازم است آن دسته از وظایف پنهانی نیز که بیشتر، ارزش و اهمیت اقتصادی دارد، مورد توجه قرار گرفته، نقش آنها در ساختار فعالیت و درآمد خانوار روستایی ارزیابی شود. به طور کلی مشاغلی را که زنان روستایی بر عهده می گیرند می توان به چند دسته تقسیم کرد.

الف) کار خانوادگی در مزرعه و خانه بدون دستمزد

ب) کار مبتنی بر دستمزد در خانه، مزرعه و کارخانه

ج) کار برای خود و عرضه حاصل کار(تولیدات) در بازار.

مساله اساسی در رابطه با کار و اشتغال زنان روستایی این است که در عمل نمی توان فعالیتهای مختلف آنان را به درستی و به دقت از یکدیگر تفکیک کرد چراکه آنان در موارد بسیاری ضمن انجام وظایف و تکالیف آشکار مرد پاره ای از فعالیتهای اقتصادی را توامان انجام می دهند. از آنجاکه اشتغال زنان روستایی معمولا از نظر زمان و نه از لحاظ دامنه به درستی مشخص نیست، ارزش افزوده کار آنان نیز در محاسبه درآمد خانوار یا به صورت مطلق قابل ارزیابی نیست(همان منبع، صص93-92).

توجه به همه قشرهای جامعه روستایی به ویژه زنان به عنوان نیمی از پیکره جامعه روستایی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. زنان ایران در کنار مسئولیتهایی که در نهاد خانواده به عنوان مادر و همسر دارند، نقش مهمی در امور اقتصادی و در نواحی روستایی در امور تولیدی ایفا می نمایند. در این بین سهم و نقش زنان روستایی در فعالیتهای تولیدی و کشاورزی اعم از کاشت،‌داشت و برداشت، دامداری و باغداری و ... چشمگیرتر است و نقشی که آنها در مسئولیتهای خانواده ایفا می کنند قابل توجه بوده و شاید بیشتر از زنان شهری باشد(علیایی، 1386,ص107).

شهرستان فومن در محدوده ای واقع شده که نواحی جلگه ای ، کوهپایه ای و کوهستانی را شامل می شود و با توجه به این تنوع توپوگرافیکی، انواع فعالیتهای کشاورزی در آن رواج دارد. و با توجه به ماهیت این فعالیتها مسئولیت و نقش زنان در نگهداری از دامها، امور باغی و زراعی و همچنین صنایع دستی و رسیدگی به امور منزل و فرزندان قابل توجه است. به طوریکه در قسمت کوهستانی پرور ش دام و دامداری، در قسمت جلگه ای زراعت برنج و چای، و در کوهپایه ترکیبی از زراعت و دامداری به انضمام فعالیت در زمینه صنایع دستی از قبیل حصیر بافی، بافندگی, قالی بافی در بین زنان روستایی رواج دارد. با توجه به ویژگی های خاص شهرستان فومن می توان دریافت که بخش کشاورزی در حیات اقتصادی روستاهای آن نقش به سزایی داشته است. با توجه به تنوع فعالیتها در بین خانوارهای روستایی نقش زنان آشکار و محسوس است و بدون وجود زنان روستا انجام این همه فعالیت برای مردان دشوار می گردد. بنابراین لازم است تا نقش آنها مورد بررسی قرار گیرد و راهکارهای مناسبی برای رفاه زنان روستایی ارایه گردد.

بنابراین تحقیق حاضر درصدد است تا به شناخت نقش زنان روستایی در اقتصاد شهرستان فومن بپردازد، تا به ارایه راهکارهای مناسب برای رفاه زنان روستایی بپردازد.

 1-2 اهداف تحقیق

1- شناخت نقش زنان در اقتصاد شهرستان فومن

2- شناسایی رابطه بین میزان سواد زنان و فعالیتهای اقتصادی

3- شناسایی میزان سهم زنان روستایی در تولید

4- شناخت عوامل موثر بر فعالیت زنان در خانوارهای روستایی شهرستان فومن

5- تعیین سهم زنان روستایی فومن از درآمد خانوار

 1-3 فرضیه ها ی تحقیق

1- با افزایش میزان سواد، فعالیت اقتصادی زنان روستایی در بخش کشاورزی شهرستان فومن کمتر می شود.

2- نقش زنان روستاهای جلگه ای در اقتصاد خانوارها بیشتر از زنان روستاهای کوهپایه ای و کوهستانی است.

3- با ورود تکنولوژی در فعالیتهای اقتصادی روستا، نقش اقتصادی زنان روستایی در حال کاهش است.

 1-4 روش تحقیق و مراحل انجام

روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی می باشد. لذا جهت تهیه برخی از اطلاعات به کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت مراجعه نموده و جهت برآورد داده ها از نرم افزار Excel استفاده نموده ام. در مطالعات میدانی نیز به مصاحبه با برخی افراد و همچنین پر کردن پرسشنامه پرداخته لذاعلیرغم مواردفوق از روش مشاهده نیز بهره گرفته ام.

 1-4-1نوع تحقیق

نوع و روش تحقیق توصیفی می باشد .

نوع تحقیق توصیفی – تحلیلی می باشد و لذا داده ها را از منابع موجود و مطالعات میدانی جمع آوری نموده و به صورت کمی و کیفی مورد تحلیل قرار می دهیم.

 1-4-2 روش تحقیق

روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اسنادی ( مطالعه کتابها و پایان نامه ها و مجلات علمی) و میدانی (تکمیل پرسشنامه, مشاهدات میدانی و مصاحبه) می باشد.

 1-4-3 ابزار گردآوری اطلاعات

ابزار گردآوری اطلاعات در روش کتابخانه ای به صورت فیش برداری، جدول و نقشه منطقه مطالعاتی و در روش میدانی از مشاهده و همچنین از دو سری پرسشنامه(پرسشنامه دهیاران و پرسشنامه زنان روستایی) استفاده شده است.

پرسشنامه زنان روستایی که شامل 363 پرسشنامه از 114روستا, که توسط زنان روستایی در سه قسمت جلگه, کوهپایه و کوهستان شهرستان فومن می باشد. پرسشنامه دوم که مربوط به دهیاران منطقه مورد مطالعاتی است, 114عدد پرسشنامه بود که توسط دهیاران محترم روستاهای مورد مطالعه, تکمیل گردید.

 1-4-4 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

در این تحقیق پس از جمع آوری اطلاعات ازطریق ابزارهای گردآوری، داده های خام را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده لذا برای تجزیه و تحلیل اطلاعات با توجه به ماهیت داده ها از روشهای توصیفی و آماری استفاده شده است.

 1-5 محدوده مورد مطالعه

محدوده مورد مطالعه کل شهرستان فومن است که در ناحیه غربی گیلان واقع شده است. این شهرستان از شمال به شهرستان صومعه سرا، از جنوب و جنوب شرقی به شهرستان شفت، از شمال غرب به شهرستان ماسال و از غرب به استان زنجان محدود شده است. مساحت این شهرستان9/777 کیلومتر مربع می باشد. این شهرستان دارای دو نقطه شهری به نامهای فومن و ماسوله، دو بخش به نامهای مرکزی و سردارجنگل و 6 دهستان به نامهای رودپیش،‌گشت، گوراب پس، لولمان، آلیان و سردارجنگل و 150 آبادی دارای سکنه و 11 آبادی خالی از سکنه می باشد که مجموعا دارای 161 روستا می باشد(سالنامه آماری استان گیلان، 1385،ص65).

 1-6 جامعه آماری, حجم نمونه ها و متغیرها

در تحقیق حاضر جامعه آماری کل شهرستان فومن می باشد که حدود 114 روستای آن مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از روش مورگان 98روستا در قسمت جلگه ای , 34 روستا در قسمت کوهپایه ای و 16 روستا در قسمت کوهستانی بررسی شده است.

 1-7 واژه ها و مفاهیم

روستا: روستا ی واحد جغرایایی است که در آن پدیده های اجتماعی و طبیعی به طور چشمگیری در هم آمیخته اند. این در هم آمیختگی از ویژگی های مهم روستا و شاخص عمده ای برای تمیز شهر از روستاست (مهدوی,1384,ص4).

روستا به مجموعه یک یا چند مکان و اراضی به هم پیوسته(اعم از کشاورزی و غیر کشاورزی) گفته می شود که خارج از محدوده ی شهرها واقع شود، دارای محدوده ی ثبتی و عرفی مستقل باشد. روستا مبدا تقسیمات کشوری است که از لحاظ زیستی( وضع طبیعی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) همگن بوده و اکثریت ساکنان واقعی آن به طور مستقیم و غیر مستقیم به یکی از فعالیتهای زراعی، دامداری، باغداری و به طور اعم صنایع دستی و صید یا ترکیبی از این فعالیتها اشتغال داشته باشند در عرف بع عنوان ده، آبادی، دهکده یا قریه نامیده می شود (پاپلی یزدی ، ابراهیمی ،‌1381, ص22).

روستا صورتی است از استقرار انسان بر سطح زمین که قادر است تمام مایحتاج سال خود را از درون خود تهیه کند. بنابراین ده در بنیاد کار, واحدی است طبیعی و اجتماعی با اقتصادی بسته که تمام شرایط اتکای به خویش را از لحاظ سیاسی و اجتماعی و اقتصادی در خود جمع دارد. بنابراین روستا کوچکترین واحد جمعیتی, اقتصادی و جغرافیایی است که در آن نوعی کلکتیویسم اقتصادی, اجتماعی و عمرانی قابل تصدیق است(ودیعی,1348,ص37).

روستا پدیده ای زنده و پویاستکه همچون هر موجود زنده ی دیگری دارای عناصر تشکیل دهنده و کل نگری است از دیدگاه سیستمی و یکپارچه نگری از دیدگاه برنامه ریزی است(مهندسان مشاورDHV,1371,ص118).

 اقتصاد روستا: اقتصاد روستایی, اصولا مسایل اقتصادی را در محدوده ی جغرافیایی روستا, مطرح می نماید. به عبارت دیگر, اقتصاد روستایی عبارت است از کلیه فعالیتهای فردی و اجتماعی که در محیط روستا به منظور گذراندن زندگی و تامین رفاه مادی روستاییان به وقوع می پیوندد(مهدوی,1384,ص169).

خصیصه بارز اقتصاد روستا آن است که قبل از هر چیز غذا دهنده انسانهاست و می تواند بدون تکیه و نیاز به شهر به حیات خود ادامه دهد (آمایش،1376,ص18).

 1-8 محدودیتهای تحقیق

هر مطالعه و تحقیقی مشکلات و موانع خاص خود را دارد که البته در برخی از موارد با هم مشترک می باشند. برخی از مشکلات تحقیق فوق عبارتند از:

ü در برخی موارد بی سوادی زنان روستایی, استخراج اطلاعات و تکمیل پرسشنامه ها را دشوار می نمود.

ü وجود برخی از روستاها در مناطق کوهستانی و صعب العبور بودن آنها

ü پاسخگویی به سوالات پرسشنامه از طرف زنان وقت زیادی را طلب می نمود چراکه در برخی موارد شروع به درد و دل می نمودند.

ü پراکنده بودن برخی از روستاهای مورد مطالعه در به دست آوردن اطلاعات و همچنین هزینه زیاد رفت و آمد جهت پر کردن پرسشنامه ها

ü عدم وجود برخی آمار و اطلاعات سال 1385

 منابع

1- آمایش, حسین, برنامه ریزی روستایی در ایران, تهران, انتشارات پیام نور,1376.

2- پاپلی یزدی, محمدحسین و ابراهیمی, محمدابراهیم, 1381, نشر سمت, نظریه های توسعه روستایی

3- سالنامه آماری استان گیلان, 1385

4- سعیدی, عباس, 1384, جغرافیای روستایی ایران, نشر سمت

5- علیایی, محمدصادق, 1386, بررسی ویژگی های اقتصادی و اجتماعی زنان روستایی و سهم آنان در درآمد خانوار مطالعه موردی شهرستان دیواندره, فصلنامه علمی- پژهشی سرزمین, سال چهارم, شماره 16

6- مهدوی, مسعود, 1384, مقدمه ای بر جغرافیای روستایی ایران, نشر سمت

7- مهندسان مشاورDHV, 1371, رهنمودهایی برای برنامه ریزی مراکز روستایی , جلد اول, ترجمه سید جواد میر, ناصر اوکتایی و مهدی گنجیان, مرکز تحقیقات و بررسی مسایل روستایی جهاد سازندگی

8- ودیعی, کاظم, مقدمه ای بر روستاشناسی ایران, نشر موسسه آموزش و تحقیقات دانشگاه تهران, 1348

 فصل دوم: مبانی نظری

2-1 پیشینه تحقیق

- آقای هدایت الله نوری و سید رامین غفاری در مقاله خود با عنوان "جایگاه زنان روستایی در فرایند توسعه پایدار مطالعه موردی استان چهارمحال و بختیاری" اینگونه آورده است: زنان روستایی ایران از دیرباز به دلایل گوناگون از جایگاه اقتصادی، اجتماعی متفاوتی در فرایند توسعه پایدار برخوردار بوده اند. زنان روستایی استان نیز از این قاعده کلی مستثنی نیستند. این مقاله با طی مراحل علمی چندی همچون تکمیل پرسشنامه، تعریف و طبقه بندی متغیرهای معررف جایگاه اجتماعی – اقتصادی زنان روستایی و نیز متغیرهای توسعه روستایی با استفاده از مدل آماری تجزیه مولفه های اصلی و اقتباس از مدل " فشار، وضعیت موجود و واکنش" سعی در تبیین جایگاه زنان روستایی در فرایند توسعه پایدار دارد. نتایج نشان می دهد جایگاه اقتصادی – اجتماعی زنان روستایی در شرایط محیطی موجود از سویی تحت تاثیر ساختارهای مکانی – فضایی حاکم بر هر یک از حوزه های همگن تعریف شده و از سوی دیگر با عواملی چون میزان برخورداری از مهارتهای عمومی و دسترسی یا کنترل بر منابع و عوامل تولید به طور معناداری مرتبط است.

- خانم گیتی مراد اسطلخ در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان" موقعیت و نقش زنان در توسعه روستایی- عشایری با تکیه بر پراکندگی نقاط روستایی دهستان شاندرمن " اینگونه آورده است: زنان روستایی هنوز جایگاه خود را در بیشتر کشورهای جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه به عنوان افراد فعال و برخوردار از استعداد مشارکت در عرصه های اقتصادی- سیاسی- اجتماعی و فرهنگی به دست نیاورده اند و کماکان فعالیتهای زنان در محاسبات اقتصادی مدنظر قرار نمی گیرند و از آنان به عنوان نیروی کار نامرئی یاد می شود. زنان نیروی عمده برای ایجاد تحول و منبعی بالقوه برای پیشبرد اقتصاد روستا و افزایش هر چه بیشتر نرخ رشد تولید محصولات غذایی هستند. اگرچه کشاورزی و دامداری به طور سنتی شغل مردانه بوده, اما نقش زنان روستایی هرگز محدود به خانه و خانواده نشده و زنان علاوه بر فعالیتهای درون منزل به زراعت, دامداری و فعالیتهای باغداری می پردازند و اوقات اندک وقتشان را نیز صرف تولید صنایع دستی مانند گلیم بافی, پشم ریسی, ساخت عروسک و سایر امور می کنند.

- خانم زیور فصیحی قصبه در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان" بررسی نقش زنان روستایی در اقتصاد روستاهای دهستان چوبر شفت" اینگونه آورده است: در سرتاسر جهان طبق آمار و ارقام موجود زنان روستایی ساعات بیشتری نسبت به مردان کار می کنند و فرصتهای آموزشی به خوبی برای آنها فراهم نمی شود و اعتبارات و خدمات مورد نیاز کمتر در دسترس آنان قرار دارد. این در حالی است که زنان روستایی 50درصد مواد غذایی مصرفی دنیا را تولید می کنند و علاوه بر این در تبدیل محصولات زراعی و دامی نقش مهمی بر عهده دارند. همچنین فعالیتهای داخل منزل زنان روستایی تاثیر مستقیم و مثبت بر درآمد خانوار دارد.

مطالعه تاثیر متقابل متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص قیمت سهام (1385-1380) WORD

چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): بدون شک کارآمدی نظام مالی به عنوان زیرمجموعه­ای از نظام اقتصادی یک کشور و با توجه به روابط متقابل با دیگر اجزا می­تواند تاثیر بسزایی بر کارآیی نظام اقتصادی داشته باشد و بازار سرمایه به عنوان زیرمجموعه­ای از نظام مالی، دارای جایگاه ممتازی بوده و تاثیر متقابل مولفه های اقتصاد کلان بر روند بازارسرمایه موضوعی است که به برنامه ریزی دقیق اقتصادی واجتناب ازسیاستهای غلط اقتصادی می انجامد. هدف این پژوهش پاسخگویی به این پرسش کلی که آیامی توان ازشاخص کل قیمتی سهام بورس اوراق بهادار تهران به عنوان یک نماگر پیشرو اقتصادی در ارتباط با متغیرهای کلان اقتصادی بهره جست، صورت گرفته است. جامعه آماری این تحقیق دربرگیرنده­ی دوره ای 16ساله از سال 1369 لغایت 1384 با استفاده از داده های فصلی اقتصاد کلان برای متغیرهای تولید ناخالص داخلی-نرخ ارز- حجم نقدینگی و نرخ تورم منتشره توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و مرکز آمار ایران و شاخص قیمتی بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از نرم­افزارهای اطلاع­رسانی سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد. جهت آزمون فرضیه اول تحقیق، ارتباط میان شاخص کل قیمتی سهام بورس اوراق بهادار تهران و مجموعه چهارگانه­ای از متغیرهای کلان اقتصادی با استفاده از آزمون هم­انباشتگی چند متغیره جانسنمورد بررسی قرار گرفته، مضافا اینکه به منظور آزمون فرضیه دوم از احتمال حداکثر درست­نمایی و علیت گرنجر بهره گرفته شده است و برای مقایسه نتایج روش‌های مختلف، مفروضات تحقیق بوسیله مدل خودرگرسیون وقفه توزیعی یا ARDL و همچنین روش ساده خطی تخمین زده شده است. این اتفاقات با اتکا به نرم افزار اقتصاد سنجی EViews عملی خواهد شد. یافته‏ها دلالت بر آن داردکه بیشترین ارتباط و بهترین رابطه بین نرخ تورم و شاخص قیمتی بازار سهام وجود داشته و ارتباط بین این شاخص قیمتی با وقفه پیشین خود نیز تایید می گردد و از سوی دیگر ارتباطی بین تولید ناخالص داخلی و حجم نقدینگی و نرخ ارز با متغیر وابسته نشان داده نشد. کلیه نتایج بدست امده با نتایج الگوی خودرگرسیون برداری همسان می‌باشد.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

 فصل اول: کلیات

1-1-بیان مسئله................................. 2

1-2- اهمیت موضوع............................... 3

1-3- سوالات و فرضیه های تحقیق................... 4

1-3-1- سوال مورد تحقیق......................... 4

1-3-2- فرضیه های تحقیق......................... 4

1-4- توضیحاتی در مورد متغیر های تحقیق4......... 5

1-4-1- شاخص کل قیمتی........................... 5

1-4-2- عوامل کلان اقتصادی....................... 6

1-5- اهداف تحقیق............................... 7

1-6- روش تحقیق................................. 8

1-7- نوع طرح و تحقیق........................... 9

1-8- منابع آماری تحقیق ........................ 9

1-9- منابع علمی تحقیق.......................... 10

1-10- مشکلات و تنگناهای تحقیق................... 10

1-11- سوابق مربوط به تحقیق..................... 10

فصل دوم: ادبیات موضوع

2-1- مقدمه..................................... 13

2-2 نقش نظام مالی در فرآیند توسعه اقتصادی...... 14

2-3- توسعه بازار مالی پیش نیاز رشد اقتصادی با ثبات 17

2-4- نقش بازار های مالی در تشکیل سرمایه ثابت... 19

2-5- پس انداز-سرمایه گذاری عامل توسعه بازار های مالی20

2-6- توسعه بازار مالی.......................... 22

2-7- ارتباط میان متغیر های کلان اقتصادی و بازده سهام 26

2-8- شاخص های ارزیابی بازار سهام............... 34

2-8-1- تعریف شاخص.............................. 35

2-8-2- شاخص های ارزیابی بازار سهام............. 38

2-8-2-1- موارد استفاده عام..................... 39

2-8-2-2- موارد استفاده خاص..................... 39

2-8-3- کاربرد شاخص های قینتی سهام.............. 44

2-8-4- شاخص قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران46

2-8-4-1- محاسبه شاخص قیمت سهام در سطح شرکت، صنعت و کل 47

2-8-4-2- محاسبه شاخص کل قیمت سهام.............. 47

2-8-4-3- نحوه تعدیل پایه شاخص در بورس اوراق بهادار تهران51

2-8-4-4- تعدیل شاخص قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران53

2-8-5- بررسی تاثیر متغیر های خرد اقتصادی بر شاخص قیمت سهام............................................... 54

2-8-5-1- رفتار و انتظارات سرمایه گذاری......... 54

2-8-5-2- اثر پرداخت سود نقدی بر شاخص قیمت سهام. 55

2-9- بورس اوراق بهادار......................... 58

2-9-1- نگاه بنیادین به شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران 62

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه..................................... 68

3-2- پرسش و فرضیه های تحقیق.................... 69

3-3- جامعه آماری............................... 70

3-4- روش گرد آوری داده ها...................... 70

3-5- محدودیت تحقیق............................. 71

3-6- متغیر های تحقیق........................... 71

3-7- تصریح مدل................................. 77

3-7-1- آزمون مانایی متغیر های الگو............. 80

3-7-2- رهیافت گریز از مانایی................... 82

3-7-3- امتیازات و نکات مورد توجه در مدل های VAR)) 85

3-7-5- کاربرد مدل های خود رگرسیون برداری در بررسی های اقتصادی........................................ 86

3-8- گام دوم تحقیق: سنجش ارتباط میان متغیرهای اقتصادی و شاخص قیمتی بورس از طریق آزمون علیت گرنجر....... 90

3-9- گام سوم تحقیق: سنجش ارتباط میان متغیرهای اقتصادی و شاخص قیمتی بورس از طریق آزمون ARDL............ 91

فصل چهارم:بر آورد و تجزیه و تحلیل الگو

4-1-مقدمه...................................... 94

4-2- طبقه بندی اطلاعات مورد استفاده در آزمون فرضیه ها91

4-3- فرآیند تحلیل مدل.......................... 101

4-4- اجرای الگو................................ 105

4-4-1- بررسی مانایی متغیر های اصلی مدل......... 105

4-4-2- آزمون هم انباشتگی یوهانسن............... 105

4-4-3- آزمون مدل از طریق تصحیح خطا............. 108

4-4-4- استنتاج ضرایب مدل خود رگرسیون برداری از مدل تصحیح خطای برآورد شده................................ 110

4-4-5- آزمون های بعد از تخمین.................. 111

4-4-5-1- آزمون نرمال بودن...................... 111

4-4-5-2- آزمون خود همبستگی..................... 111

4-4-5-3- عکس العمل آتی با استفاده از مدل تصحیح خطا 112

4-5- نتیجه گیری................................ 115

4-6- گام دوم................................... 116

4-7- گام سوم................................... 118

4-7-1- اجرای مدل خود رگرسیمن وقفه توزیعی....... 118

4-7-2- تصحیح خطای الگوی بالا.................... 119

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- خلاصه ای از ادبیات تحقیق................... 122

5-2- نتایج اجرای الگوی تحقیق و آزمون فرضیه ها.. 128

5-2-1- بهترین نتیجه تخمین. .................... 128

5-3- پیشنهاد های کاربردی....................... 130

5-4- پیشنهاد هایی برای پژوهش های آینده......... 130

منابع.......................................... 131

پیوست.......................................... 136

چکیده انگلیسی.................................. 154

 فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نموادر2-1- ارتباط بین بازارعوامل تولید ، بازارتولید وبازارمالی.....................................	15
نموادر2-2 – ارتباط بین نهادهای مالی............................................................................	16
نموادر2-3- فرآیند تئوریک توسعه بخش مالی – توسعه اقتصادی ................................	24
نمودار2-4- روند شاخص کل بورس اوراق بهادارتهران 1385-1371...........................	62
نمودار3-1- شاخص کل قیمت سهام درپایان دوره SI...................................................	72
نمودار3-2- نرخ تورم ....................................................................................................	73
نمودار3-2- حجم نقدینگی ............................................................................................	74
نمودار3-4- (GDP (100= 1376..............................................................................	76
نمودار3-5- نرخ ارز رسمی دربازارآزاد..........................................................................	77
نمودار4-1- روند تغییرات همزمان متغیرهای مدل ........................................................	100
نمودار4-2- رشد معکوس خودگراسیون ........................................................................	112
نمودار4-3- عکس العمل آنی با استفاده ازمدل تصحیح خطا..........................................	113
نمودار4-4- تجزیه وارزیابی ..........................................................................................	114

 فهرست جداول

عنوان صفحه

 جدول 4-1- نمادهای وتوضیحات متغیرهای این تحقیق.....................................

	95
جدول 4-2- داده های اصلی مورد نیازبرای پردازش مدل و آزمون فرضیه ها....	96
جدول 4-3- ضرایب همبستگی مقادیراصلی متغیرهای مدل............................... جدول 4-4- ضرایب همبستگی بین تغییرات متغیرهای مدل...............................	101 103
جدول 4-5- مقایسه ضریب همبستگی میان شخص قیمت و مقادیر اصلی متغیر های و تغییرات شاخص قیمتی و تغییرات متغیر ها کلان اقتصادی.............	104
جدول 4-6- نرخ تغییرات متغیرها.......................................................................	104
جدول 4-7- نتایج آزمون ریشه واحد دیکی فولرافزوده شده..............................	105
جدول 4-8- روابط جبری بلند مدت بین داده ها................................................	107
جدول 4-9 - خلاصه نتایج اجرایی مدل ............................................................	109
جدول 4-10 – آزمون نرمال بودن.......................................................................	111
جدول 4-11- بررسی آزمون علیت گرنجر........................................................	116
جدول 4-12- بررسی آزمون علیت گرنجر برای حالت تفاضل مرتبه اول متغیرها.....	117

 فصل اول

کلیات طرح

 1-1- بیان مسئله

 بدون شک کارآمدی نظام مالی به عنوان زیرمجموعه­ای از نظام اقتصادی یک کشور و با توجه به روابط متقابل با دیگر اجزا می­تواند تاثیر بسزایی بر کارآمدی نظام اقتصادی داشته باشد. البته این امر منوط به عدم وجود مشکلات ساختاری در درون نظام مالی است، زیرا در این حالت نه تنها موجبات تسهیل روند توسعه­ای اثر بخش را فراهم نمی­آورد، بلکه موانعی نیز در شکل­گیری یک نظام اقتصادی کارآمد، فعال و منعطف ایجاد می­نماید. در این میان بازار سرمایه به عنوان زیرمجموعه­ای از نظام مالی، از جایگاه ممتازی برخوردار بوده و اساسی­ترین نقش را در رابطه با هدایت و تخصیص پس­انداز بلندمدت جامعه به سمت سرمایه­گذاری در امور مولد و اشتغال­زا بر عهده دارد. حال با توجه به تحولات فزاینده در بازار اوراق بهادار ایران و اینکه بحث اقتصاد کلان و سیاست‌های کلان اقتصادی ایران از جمله عوامل اصلی و اثرگذار بر شرایط حاکم بر بازار می‌باشند، ضرورت اتخاذ نگاهی عمیق و ژرف به تاثیر روند تغییرات متغیرهای کلان اقتصادی نظیر تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم، عرضه پول و نرخ تبدیل ارز (دلار) بر روی شاخص قیمت سهام (شاخص کل)، بیش از پیش خودنمایی می‌کند.

در حالت کلی، شاخص هر بورس همچون دماسنج نشان‌دهنده وضعیت بازار سرمایه و وضعیت اقتصادی یک کشور است. کاهش شاخص سهام عموماً به معنای رکود اقتصادی و افزایش آن به مفهوم رونق اقتصادی است. از اینرو شاخص­های محاسبه شده در سراسر دنیا بعنوان یکی از مهمترین و اصلی­ترین معیارهای ارزیابی عملکرد بازارها به شمار می‌روند. به بیان دیگر شاخص بازار سهام یک معیار مفید و خلاصه شده­ای از انتظارات جاری در مورد آینده سهام می­باشد که بعنوان میزان الحراره حساسی، آثار پدیده­های سیاسی، اقتصادی و غیره را منعکس ساخته و تغییرات ساختاری و بلندمدت در اقتصاد را منعکس می­نماید.

در این میان آنچه که کمتر مورد توجه قرار گرفته، پرداختن به تحقیقات جدی و منسجم درخصوص بررسی اثرات متقابل متغیرهای کلان اقتصادی بر روی شاخص­ کل بورس اوراق بهادار است.

1-2- اهمیت موضوع

از آنجائیکه ضرورت دارد تا شاخص­ها میزان و جهت حرکت بازار سرمایه و به تبع آن اقتصاد ملی را بدرستی نشان ­دهند و بعبارتی تغییرات شاخص، نشان دهنده جهت و میزان دسترسی به سرمایه توسط شرکتهای بورسی به عنوان نماینده شرکتهای فعال در اقتصاد ملی است در واقع جهت و سمت وسوی سرمایه گذاری در اقتصاد کشور با تغییرات شاخص بورس اوراق بهادار قابل شناسایی است، لزوم مطالعه و بررسی آن از جنبه­های مختلف بیش از پیش احساس می­شود. تاثیر متقابل مولفه های اقتصاد کلان بر روند بازار سرمایه موضوعی است که به برنامه ریزی دقیق اقتصادی و اجتناب از سیاستهای غلط اقتصادی می انجامد.

همچنانکه می­دانیم میزان ریسک و بازده، مهمترین معیارهای تصمیم­گیری در هر سرمایه­گذاری می­باشند، بنابراین شناخت عواملی که موجب افزایش بازده و یا کاهش ریسک می­گردند از اهمیت بسیاری برخوردارند. توان شناخت شرایط اقتصادی کشور در حال و آینده از جمله عواملی است که می­تواند در افزایش بازده و کاهش ریسک به سرمایه­گذار کمک کند.

همچنین از منظر مبانی نظری و نیز در عرصه عمل، شرایط اقتصادی کشور را با استفاده از شاخص­ها بیان می­کنند، که به نوبه خود می­توانند پیشرو، همزمان و یا تاخیری باشند. شاخص­های پیشرو اولین شاخص­هایی هستند که بروز تغییرات اقتصادی را نشان می­دهند.

 1-3- سوالات و فرضیه های تحقیق

1-3-1- سوال مورد تحقیق

این پژوهش با هدف پاسخگویی به پرسشی کلی در خصوص توانمندی شاخص بورس اوراق بهادار تهران در بیان حرکات آتی بازار سرمایه و به دنبال آن اقتصاد کشور صورت می­گیرد. بدان معنا که آیا می­توان از شاخص کل قیمتی سهام بورس اوراق بهادار تهران به عنوان یک نماگر پیشرو اقتصادی در ارتباط با متغیرهای کلان اقتصادی بهره جست؟

1-3-2- فرضیه های تحقیق

در این راستا پژوهش پیشنهادی درصدد آزمون فرضیه­های زیر شکل خواهد گرفت؛

فرضیه اول اصلی:

"متغیرهای کلان اقتصادی بر بازده سهام شرکت­های پذیرفته شده در بورس تاثیر دارند."

فرضیه­های فرعی:

- عرضه (حجم) پول بر شاخص قیمتی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اثر معنادار مثبت دارد.

- تورم برشاخص قیمتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اثر معنادارمثبت دارد.

- تغییرات نرخ ارز(برابری دلار در مقابل ریال) بر شاخص قیمتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار اثر معنادار مثبت دارد.

- رشد تولید ناخالص داخلی بر شاخص قیمتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار اثر معنادار مثبتی دارد.

فرضیه دوم اصلی:

"شاخص کل قیمتی سهام بورس اوراق بهادار تهران یک نماگر پیشرو اقتصادی برای متغیرهای کلان اقتصادی است."

 1-4-توضیحاتی در مورد متغیرهای تحقیق

1-4-1- شاخص کل قیمتی

از نظر کاربردی شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن می‌باشد. به بیان دیگر، شاخص وسیله‌ای برای اندازه‌گیری و مقایسه پدیده‌هایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند. بنابراین برمبنای شاخص می‌توان تغییرات ایجاد شده درمتغیرهای معینی رادرطول یک دوره بررسی نمود.

شاخص­های بازار سهام به عنوان مشخصه­های اصلی و عمومی بازار، اطلاعات عمومی نسبت به عملکرد بازار را بر اساس قیمت یک مجموعه ثابت از شرکت­ها اندازه­گیری می­نماید. در واقع شاخص بازار سهام یک معیار مفید و خلاصه شده­ای از انتظارات جاری در مورد آینده سهام می­باشد که بعنوان میزان الحراره حساسی، آثار پدیده­های سیاسی، اقتصادی و غیره را منعکس ساخته و تغییرات ساختاری و بلندمدت در اقتصاد را منعکس می­نماید. علاوه بر این از آنجایی که قیمت سهام با تغییرات انتظارات سهامداران از وضعیت اقتصادی شرکت­ها در حال نوسان می­باشد و این نوسان قیمت­ها روی شاخص بازار تاثیر می­گذارد لذا می­توان شاخص بازاررا به عنوان نمایانگر وضعیت و عملکرد آتی اقتصاد در سطح ملی دانست.

در بسیاری از بورس­های اوراق سهام برای آگاهی از روند کلی قیمت سهام و بطور کلی برای اطلاع از وضع عمومی بازار و اقتصاد، شاخصی تحت عنوان"شاخص متوسط قیمت سهام" محاسبه می­شود. در اقتصادهای پیشرفته، شاخص قیمت سهام را به عنوان یکی از مهمترین نماگرهای اقتصادی به شمار می­آورند.

قیمت مورد محاسبه هر سهم غالبا بر اساس آخرین معامله­ای است که در یک روز معین روی آن سهم انجام گرفته و میانگین قیمت هر سهم از جمع قیمت سهام مورد محاسبه تقسیم بر مقسوم علیه معینی بدست می­آید. بطورکلی شاخص تحت تاثیر دو گروه از عوامل قرار می­گیرد.

1- وضعیت شرکت­هایی که سهام آنها در بورس مورد معامله قرار می­گیرد که عامل درون سازمانی خوانده می­شود.

2- عوامل برون سازمانی که غالبا شرکت­ها و خود بورس بر آنها کنترلی ندارند مانند بحران­های سیاسی و اقتصادی که باعث سقوط شاخص قیمت سهام می­گردد.

در بازارهای سرمایه، نوسانات گسترده در همه حال موجب ورود و خروج انبوهی از سرمایه­ها می­گردد. در کشورهای در حال توسعه، ضربه­های وارده بر پیکر اقتصاد به دلیل شوک­های بازار سرمایه در مقایسه با کشورهای توسعه یافته از عمق بیشتری برخوردار است. زیرا نگرانی از افت سرمایه با نگرانی­های ناشی از بی­ثباتی­های مشهود در اقتصاد مضاعف می­شود. به این دلیل به نظر می­رسد که باید بگونه­ای نوسانات قیمت در بورس در محدوده­ای قابل انتظار نگاه داشته شود.

1-4-2- عوامل کلان اقتصادی

الف- تولید ناخالص داخلی

به منظور ارزیابی عملکرد هر نظام اقتصادی لازم است تا تولید ناخالص داخلی واقعی مورد بررسی قرار گیرد تا نتیجه کلی فعالیت اقتصادی کشور و تداوم روند رونق، رکود، رشد یا تنزل اقتصاد کشور نمایان شود. البته در بررسی تولید ناخالص داخلی ضروری است تا تاثیر بخش­های مختلف اقتصادی و سهم هر یک در تولید کشور مورد توجه قرار گیرند. در واقع توان رشد هر نظام اقتصادی را تقسیم تولید ملی به سرمایه­گذاری و مصرف، علی­الخصوص سرمایه­گذاری بخش خصوصی تعیین می­کند، زیرا میزان سرمایه­گذاری در هر دوره باعث افزایش تولید در دوره­های بعدی می­شود که این امر به نوبه خود بستر لازم برای یک رشد درونزای پایدار را فراهم می­نماید.

ب- عرضه پول (M2)

عرضه پول یکی از اهرم­های سیاست پولی و تنظیم آن در اختیار سیاست­گذاران اقتصادی است. به عبارتی یک ابزار پیش­برنده و کلیدی به حساب می­آید. عرضه پول تنظیم کننده نقدینگی جامعه بوده و می­توان انتظار داشت بر فعالیت بازار سرمایه به طور مستقیم اثر داشته باشد. شناخت رابطه بین این دو عامل در بازشناسی موفقیت سیاست­های پولی یک کشور بسیار حائز اهمیت است.

ج- نرخ ارز

ارز بعنوان پول خارجی که در شریان­های اقتصادی داخل و بین­المللی هر کشوری گردش دارد، از اهمیت ویژه­ای برخوردار است، به نحویکه شاخص قیمت و نوسانات نرخ آن بسیار حساس بوده و در تغییر سیاست­های ارزی موثر می­باشد. سیاست ارزی، به علت ساختار خاص روابط اقتصادی داخلی و خارجی، همواره یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده مسیر توسعه اقتصادی کشور بوده است. در حقیقت وسایلی که به منظور پرداخت­های پولی بین­المللی یا نقل و انتقالات مورد استفاده قرار می­گیرد نظیر سکه و اسکناس خارجی، سپرده­ها در بانک­های خارجی، اعتبارات اسنادی و دیگر مطالبات مالی کوتاه­مدت و قابل پرداخت به پول­های خارجی، ارز نامیده می­شود.[1] نرخ ارز، برقرار کننده ارتباط میان پول­های ملی کشورهای مختلف است و به کمک آن مقایسه قیمت و هزینه­های بین­المللی امکان­پذیر می­گردد. نرخ ارز را می­توان به معنای تعداد واحدهای پول ملی یک کشور که برای خرید یک واحد از پول ملی کشور دیگر لازم است، تعریف نمود. بطور خلاصه اگر تولید به واردات از خارج وابسته باشد، نوسانات نرخ ارز، قیمت تمام شده کالای تولیدی را دستخوش تغییر می­کند و در نتیجه بر قیمت سهام اثر می­گذارد. به علاوه بازار ارز بازاری جایگزین برای سفته بازان اقتصاد ایران به شمار می آید لذا شناخت ارتباط بین این دو بسیار حائز اهمیت است.

د- سطح عمومی قیمت­ها (تورم)

رشد سطح عمومی قیمت­ها که از آن به عنوان تورم یاد می­شود یکی از مهمترین شاخصه­های یک اقتصاد است. زیرا کلیه فعالیت­های اقتصاد با در نظر گرفتن رشد عمومی قیمت­ها تنظیم می­شود به واقع تئوری بازار بر مبنای سیستم قیمت استوار است. بنابراین کلیه توزیع­ها و تخصیص­های یک اقتصاد اثباتی با هدایت صورت­پذیر است. بنابراین فعالیت در هر بازاری بویژه بازار سرمایه قطعاً با علم این ارتباط صورت می­گیرد اما صحت و شکل ارتباط موضوعی است که در این پژوهش به آن پرداخته می­شود.

 1-5- اهداف تحقیق

این تحقیق در صدد است تا درستی راهبردی نقش شاخص در میزان و جهت حرکت بازار سرمایه و به تبع آن اقتصاد ملی را آزمون نماید. بعبارت دیگر بررسی شود آیا تغییرات شاخص، نشان دهنده جهت و میزان دسترسی به سرمایه توسط شرکتهای بورسی به عنوان نماینده شرکت­های فعال در اقتصاد ملی است؟ در واقع جهت و سمت وسوی سرمایه گذاری در اقتصاد کشور با تغییرات شاخص بورس اوراق بهادار قابل شناسایی است.

[1]- پول و بانک، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تهران 1373، ص 16.